Respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

7

• 
  fikrlashda nomuvofiqliklar va keng tarqalgan xatolarni
  

aniqlansh;

• 
  muammolarni muntazam ravishda tahlil qilish;
  
• 
  g‘oyalarning dolzarbligi va ahamiyatini aniqlash;
  
• 
  o‘zining e’tiqodi va qadriyatlarini isbotlash;
  
• 
  o‘zining fikrlash qobiliyatini aks ettirish va baholash.
  

Ro‘yxatdan ko‘rinib turibdiki, ijodiy fikrlash qobiliyatlari biz fikr almashish, qaror qabul qilish, tahlil qilish va muammolarni hal qilishimiz kerak bo‘lgan barcha kasblar uchun juda muhim- dir. Shuning uchun ijodiy fikrlash umumiy fikrlash qobiliyati deb nomlanadi. Ammo ijodiy fikrlash nafaqat ish joyiga tegishli, bal- ki ma’noli hayot kechirish va kelajakni rejalashtirish uchun biz o‘zimiz haqida halol va ehtiyotkorlik bilan o‘ylashimiz kerak. Yunon faylasufi Suqrot (miloddan avvalgi 469-399) «bir marta» o‘rganilmagan hayot yashashga arzimaydi», degan edi. Odamlar va hayvonlar o‘rtasidagi bir katta farq bu bizning o‘zimizni aks et- tirish qobiliyatimizdir. Biz hayotimizning maqsadi va mazmunini tekshirib ko‘rishimiz va shunga qarab o‘zimizni o‘zgartirishimiz mumkin. Ijodiy fikrlash ushbu o‘zini o‘zi baholash va o‘zgartirish jarayoniga yordam beradi.
Yaxshi ijodiy fikrlash, shuningdek, fan va demokratiyaning aso- sidir. Ilm-fan eksperimentlarni loyihalash va nazariyalarni sinashda ratsionallikni talab qiladi. Rivojlanayotgan va ilg‘or demokratiya ijtimoiy va siyosiy masalalarda fuqorolarning xolis fikr yurita ol- ishini talab qiladi. Demak, ijodiy fikrlashni rivojlantirish ta’limning asosiy maqsadi bo‘lishi kerak.

2. Kreativ va tanqidiy fikrlash tushunchalari hamda ta’riflari

Tanqidiy fikrlash ba’zan juda ziddiyatli deb o‘ylashadi. Ba’zi odamlar tanqidiy fikrlash boshqalarni doimo tanqid qilishni anglata-