Respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muhandislik-pedagogika

Detallarni bir-biriga ishqalash. Odatda, bu usulda klapanlar, jo’mraklar, tiqinlar, ya’ni ger-metik bo’lishi talab qilinadigan tutash detallar ishqalanadi.

Jo’mrakni ishqalash

Ishqalanadigan detallar tozalab artiladi, ullriing sirtiga kerosin yoki mashina moyiga aralashtirilgan abraziv kukun yoki pasta qoplanadi. SHundan keyin bir detalь ikkinchisiga ishqalanadi. Har 1—2 minutdan keyin abraziv kukun kerosinda qo’llangan latta bilan artib tashlanadi va yangi kukun qoplanadi. GOI pastasi to’q qo’ngir tusga kirgandan so’ng artib tashlanadi. Oldin dagalroq kukun (pasta), keyin mayinroq kukun (pasta) ishlatiladi.

Aylanish jismlarini bir-biriga ishqalashda ulardan biri dam u yoqqa, dam bu yoqqa aylantiriladi (rasmga qarang).
Ishqalash sifatini tekshirish. Tekislilik lekalo chizg’ichlari bilan tekshiriladi. Bunda 0,002 mm gacha aniqlikka erishiladi. Bundan aiiqroq tekislilikka erishish lozim bo’lsa, interferentsion usuldan foydalaniladi. Tekisliklarning parallelligi mikrometr, indikator va boshqa richagli mexanikaviy asboblar bilan tekshiriladi. O’lchamlar mikrometrlar, richagli mikrometrlar, o’lchash kallaklari va asbobsozlik mikroskoplari yordamida tekshiriladi.
Zarur profilь hosil bo’lganligini andazalar, lekalolar yordamida yorug’lik tirqishi usulida, shuniigdek, proektorlar vositasida detalning kattalashtirilgan konturini tegishlicha tayyorlangan chizma-grafik etalonga to’g’ri keltirib (0,001 mm aniqlikkacha) tekshirish mumkin.
Burchaklar go’niyalar, burchak o’lchagichlar, andazalar, burchakli plitalar, sinus chizg’ichlari bilan tekshiriladi. Tekshirish vositasi zarur aniqlik klassiga qarab tanlanadi.
Buyum qiziganda o’lchamlariniig o’zgarishi talab qilinadigan ishlov aniqligiga o’lchovdosh bo’lgani sababli tekshirish paytida xatoga yo’l qo’ymaslik uchun barcha o’lchash ishlari 20°S temperaturada bajarilishi kerak. SHu tufayli o’lchashga kirishishdan oldin tekshirilayotgan sirtni shu temperaturagacha sovitish lozim.