Respublikasi oliy

33 — rasm. Suvda ham quruqlikda yashovchilaming ayrim vakillari: 1 — baqa qurulloq, 2 — o'tkir tumshuqli baqa, 3 — yashil qurbaqa 4 — taroqli triton.


Oyoqsizlar (Apoda) turkumiga 80 ga yaqin tur kiradi, ular tashqi ko‘rinishidan chuvalchanglarga o'xshaydi. Tropik zonalarda tarqalgan, yer tagida hayot kechiradi. Oyoqlari yo'q, ko'zlari reduksiyalangan. Urug'lanishi ichki. Kopulyativ organi bor. Umurtqalari amfisel tipida, qobirg'alari bor. Yurak bo'lmalari orasidagi parda to'liq emas.
Bu turkumga Janubiy Amerikada tarqalgan halqali chervyaga va Janubi— Sharqiy Osiyoda tarqalgan seylon ilonbaliqni vakil qilib keltirsa bo'ladi.


122


www.ziyouz.com kutubxonasi

Dumlilar (Caudata) turkumiga 350 ga yaqin tur kiradi va ular asosan shimoliy yarim sharda tarqalgan. Gavdasi uzunchoq bo'lib, yaxshi rivojlanmagan dumi bor. Oldingi va keyingi oyoqlari deyarli bir xil uzunlikda bo'ladi. Tana umurtqalariga kurtakka o’hshash qobirg'alari birikkan. Peshona va tepa suyaklari qo'shilmagan. O'mrov suyagi yo'q, bilak, tirsak hamda katta va kichik boldir suyaklari o'zaro qo'shilmagan. Keyingi kovak vena bilan bir qatorda kardinal venalar ham saqlanadi. Yon chiziq organi umrbod saqlanadi. Urug'lanishi ichki. Ba'zi turlarida neoteniya hodisasi uchraydi, ya'ni lichinkasi metamorfozga uchramasdan lichinka holida ko'payadi. MDH hududida dumli amfibiyalardan tritonlar keng tarqalgan. Karpat tog'larida olovli salamandra, Uzoq Sharqda yapon salamandrasi, Bolqon orollarida esa protey va boshqa turlari yashaydi.