Дастур бўйича экология билан қайси гуруҳдан бошлаб таништирилади?
10
2
8
Болаларни экология билан таништиришда қайси ўйинлардан фойдаланасиз?
10
7
3
Экология билан танштиршда қайси усулданфойдаланасиз?
10
3
7
Болаларга экологик тарбия беришда қандай метод ва усуллардан фойдалангансиз?
10
4
6
% ҳисобида
100%
40%
60%
50%
50%
40%
60%
80%
20%
20%
80%
70%
30%
30%
70%
40%
60%
Тарбиячиларни сўровномага берган жавобларини сифат жиҳатдан таҳлили шуни кўрсатдики:
Тарбиячилардан биринчи саволга «Экологик тарбия деганда нимани тушунасиз?» 4 таси (40%) тўғри жавоб, 6 таси (60%) нотўғри жавоб берган;
Иккинчи саволга «Қайси экологик муаммоларни биласиз?» 5 таси (50%
) тўғри, 5 таси (50%) нотўғри жавоб берган.
Учинчи саволга «Сизнингча, Республикамизда ғандай экологик муаммолар мавжуд?» 4 таси (40%) тўғри жавоб, 6 таси (60%) нотўғри жавоб берган.
Тўртинчи саволга « «£изил китоб» ҳағида нималар биласиз?» саволига 8 таси (80%)тўғри жавоб, 2 таси (20%) нотўғри жавоб берган.
Бешинчи саволга «Дастур бўйича экология билан қайси гуруҳдан бошлаб таништирилади?» саволига 2 таси (20%) тўғри, 8 таси (80%) нотўғри жавоб берган.
Олтинчи саволга «Болаларни экология билан таништиришда қайси ўйинлардан фойдаланасиз?» деган саволга 7 таси (70%) тўғри, 3 таси (30%) нотўғри жавоб берган.
Еттинчи саволга «Экология билан танштиршда қайси усулдан фойдаланасиз?» деган саволга 3 таси (30%) тўғри, 7 таси (70%) нотўғри жавоб берган.
Саккинчи саволга «Болаларга экологик тарбия беришда ғандай метод ва усуллардан фойдаланасиз?» деган саволга 4 таси (40%) тўғри, 6 таси (60%) нотўғри жавоб берган.
Тарбиячиларни сўровнога берган жавоблари шуни кўрсатадики, улар экологик муаммолар, экологик тарбия ҳағида аниғ билимларга эгадирлар. Лекин улар болаларга экологик таълим-тарбия беришнинг метод ва воситаларини тўлиғ ўзлаштирмаганлар. Бундан кўриниб турибдики, тарбиячилар билан ҳам мағсадга йўналтирилган ҳолда иш олиб бориш зарур.
Катта гуруҳ болаларини табиат ҳағидаги билимларини аниғлаш мағсадида улар билан сўровнома ўтказдик. Болаларнинг сўровномага берган жавоблари 2-жадвалда келтирилган.
Катта гуруҳ болаларини сўровномага берган жавобларини миғдорий кўрсаткичлари жадвали.
2-жадвал.
Саволлар
Болалар сони
I
II
III
IV
V
VI
+
-
+
-
+
-
+
-
+
-
+
-
Табиат – бу нима?
16
4
12
Табиат деганда нимани тушунасиз?
16
4
12
Қандай экологик ҳодисаларни
биласиз?
16
10
6
Кузатиш орқали қандай билимга бўласиз?
16
3
13
£андай хона ўсимликларини биласиз?
16
1
15
Ўсимликларга қандай муносабатда
бўлиш керак?
16
10
6
% ҳисобида
100%
25%
75%
25%
75%
62%
38%
18%
82%
6%
94%
62%
38%
Болаларни сўровномага берган жавоблари сифат ижҳатдан таҳлил ғилиш шуни кўрсатдики:
Болалардан биринчи саволга «Табиат – бу нима?» 4 таси (25%) тўғри, 12 таси (75%) нотўғри жавоб берган.
Иккинчи саволга Табиат деганда нимани тушунасиз?» 4 таси (25%) тўғри, 12 таси (75%) нотўғри жавоб берган.
Учинчи саволга Қандай экологик ҳодисаларни биласиз?» 10 таси (62%) тўғри, 6 таси (38%) нотўғри жавоб берган.
Тўртинчи саволга Кузатиш орқали қандай билимга бўласиз?» 3 таси (18%) тўғри, 13 таси (82%) нотўғри жавоб берган.
Бешинчи саволга £андай хона ўсимликларини биласиз?» 1 таси (6:) тўғри, 15 таси (94%) нотўғри жавоб берган.
Олтинчи саволга «Ўсимликларга қандай муносабатда бўлиш керак?» 10 таси (62%) тўғри, 6 таси (38%) нотўгри жавоб берган.
Аниғловчи тажриба асосида ғуйидагиларни хулоса ғилиш мумкин. Катта гуруҳ болаларини сўровнмага берган жавоблари шуни кўрсатадики, болаларда ҳам экология, уларнинг ҳусусиятлари, аҳамияти ҳағида аниғ билим мавжуд эмас. Катта гуруҳ болаларига табиат билан таништиришда болаларга сиситемали тарзда билим бериб бориш муҳимдир.
ТАЖРИБА СИНОВ ИШЛАРИНИНГ НАТИЖАЛАРИ ВА
ХУЛОСАЛАР. Педагогик, методик ва ижтимоий адабиётларни, илғор тажрибалар ва амалиётни ўрганиш натижасида мактабгача ёшдаги болаларни экологик таълим-тарбия бериш бўйича ишлаб чиғилган тизим асосида тажриба-синов ишлари олиб борилди.
Тажриба-синов ишлари Тошкент шаҳридаги Шайҳонтҳур тумани 567- сонли мактабгача таълим муассасасида 2012 йил сентябрь-декабрь ойларигача олиб борилди.
Шакллантирувчи тажриба ўтказишдан мағсад катта гуруҳ болаларига ҳашаротлар билан таништириш орғали экологик тарбия бериш эди.
Шакллантириш тажрибада ғуйидаги ишлар амалга оширилди:
Тажриба ва назорат гуруҳлари танланади.
Ишлаб чиғилган методик тизим синовдан ўтказилди.
Шакллантириш тажриба учун 20 та катта гуруҳ тарбияланувчилари (5-6 ёш) олинди. Назорат гуруҳи учун ҳам шунча бола олинди. Тажриба-синов ишида 42 та бола иштирок этди.
Тажриба-синов ишлари ишлаб чиғилган методика асосида ўтказилди.
Машғулотлар ҳафтада бир марта ўтказилди.
Шакллантирувчи тажриба иши тадғиғотчи томонидан ўтказилди.
£уйидаги машғулот ғарорларидан кўчирма келтирамиз.
£арор №1
2012 йил 14 сентябрь. Болалар сони 20 та. Мавшғулот мавзуси: «Ҳашорат оламига сайр» Машғулот мағсади: Болаларга ҳашаротлар олами ҳағида билим бериш. Уларда ҳашаротларга, жонли табиатга нисбатан меҳр-муҳаббат, ғамхўрлик
каби туйғуларни уйғотиш орғали болалардаги экологик маданиятни шакллантириш;
