Республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Мавзу № 2. Пул бозори
Мавзу № 3. Облигациялар бозори

1. 
   Мисол.
   

Облигация номинали 1000 сўм. Облигация пулини қайтариш ёки номинал бўйича, ёки ушбу эмитентнинг тўртта акцияси билан амалга оширилиши мумкин. Шундай экан, конверсион нарх 250 сўмга тенг. Агар акциянинг жорий бозор нархи 260 сўмга тенг бўлса, кўриниб турибдики, конверсияни амалга ошириш фойдалироқ бўлади. Қоидага кўра, конвертация қилинадиган облигациялар ишончлироқ ҳисобланади ва улар бўйича, мос равишда, пастроқ фоиз ставкаси белгиланади.

2. Мисол.

25 йиллик облигация 1990 йил жаҳон бозорида фоиз ставкалари нисбатан юқори бўлган даврда чиқарилган. Демак, уни харид қилишлари учун эмитент у бўйича юқори купон ставкаси ҳам белгилаши зарур. Фараз қилайлик, облигация 10% купон ставка билан $1000 номинал бўйича жойлаштирилган. 2018 йилга келиб бозорда фоиз ставкалари тушиб кетди. Худди шундай рейтингга эга бўлган (яъни риск даражаси ҳам худди шундай) эмитентларнинг облигациялари йиллик 4% ставка билан чиқарилади. Агар бизнинг эски облигацияга эга бўлган инвестор уни сотиб юборишни истаса, бу ишни у $1000 эмас, бироз катта – 4% миқдорида даромадлилик таъминлайдиган нархда бажариши мумкин. Агар бозор бошқалардан юқори даромадлилик таъминлайдиган воситалар топадиган бўлса, ҳамма бу воситани харид қила бошлайди ва шу сабабли нархларнинг тенглашуви рўй беради.
Облигациянинг жорий қиймати (соф қиймат, бозор қиймати) – купон даврининг биринчи кунида дисконтланган пул оқимлари йиғиндиси.
Облигация нархининг купон ставкасига, облигация пулини қайтариш муддатига ва жорий бозор фоиз ставкасига боғлиқлиги мураккаб фоизлар бўйича дисконтлашга асосланадиган формула билан тавсифланади.

бу ерда, Р – облигация соф нархи;

С – купон тўлови ҳажми;
r – талаб қилинган даромадлилик меъёри (унинг ўзи – пули қайтарилгунча даромадлилик) ўнлик каср кўринишида;
N – облигация номинали;
n – ҳисоблаш даврлари сони (пули қайтарилгунга қадар йиллар сони).

3.