Республикаи ӯзбекистон вазорати таълими олӣ ва миёнаи махсус донишгоҳи давлатии фарғона

15-МАВЗУ давоми: БАЙРОННИНГ ҲАЁТИ ВА ИЖОДИ
РЕЖА:

1. 
   Б
   Таянч иборалар: Лорд Байрон; «Чайльд Гарольд» достони; «Яҳудий оханглари»; «Шильон тутқуни»; «Шарқ достонлари» туркуми; «Дон Жуан» шеърий романи.
   айрон таржимаи ҳоли ҳақида маoлумот.
   
2. 
   Байрон достонлари.
   
3. 
   Байрон драмалари.
   
4. 
   Байрон шеърияти.
   

Ж
Мавзуга қуйидаги муаммолар қўйилади ва ёритилади: «Чалpд Таролpд» достонидаги анoаналар; «Манфрид» достонида лирик қаҳрамон муаммоси; «Дон Жуан» шеoрий романида ижтимоий ҳаёт муаммолари.

орж Гордон Ноэль Байрон 1788 йил 22 январда Лондонда туғилди. Унинг отаси англия аристократиясининг камбағаллашиб қолган табақасига, онаси эса шотландиялик бой дворян оиласига мансуб эди. Жорж Байрон туғилган пайтда ота-оналари ажрашиб кетадилар. Отаси 1791 йилда Францияга кетиб, у ерда вафот этади. Байроннинг болалиги Шотландияда - онаси ёнида ўтади. Жорж туғма оқсоқ эди. Аммо бу унинг моҳир сузувчи, боксёр, чавандоз бўлишига ҳалақит бермади. Бўлғуси шоир дунёқарашининг шаклланишида Шотланлия табиатига бўлган чуқур муҳаббат алоҳида аҳамиятга эга бўлди.
Байрон ўн ёшга тўлганда унга лордлик унвони мерос сифатида қолди. Байрон жаҳон тарихининг, Англия ҳаётининг шиддатли даврида яшади, ижод қилди. У француз буржуа революцияси ва халқ харакатининг гувоҳи бўлди. Бу революциянинг мақсади саноат тўнтаришига, Англия социал ҳаётини ўзгартиришга қаратилган эди.
Байрон болалигидан сиёсат билан қизиқди. У мактабда ўқиб юрган пайтлариданоқ нотиқлик санoати билан танишди. Шу билан бирга 1807 йилда ўқиган китоблари ичида биринчи ўринни тарихий асарлар ташкил этар эди. Байрон Волpтер, Руссо, Локк, Гиббон асарларини ҳам севиб ўқиди.
1807 йилнинг ёзида биринчи шеoрий тўплами «Ҳордиқ соатлари» нашр этилди.
Байрон 1809-1811 йилларда чет эл саёҳатига чиқади. Бу саёҳат ёш шоирнинг ҳаёт воқелигини кенг атрофлича тушинишида катта ёрдам беради. У саёҳати давомида Напалион интервенциясига қарши қақшатқич зарба берган испан партизанлари ҳаракатининг гувоҳи бўлди. У Грециядаги миллий озодлик қўзғалонининг гувоҳи бўлди. У ҳатто Виллингтон қумондонлигидаги Британия армиясида Напалеон қўшинларига қарши курашда қатнашди. Шу билан бирга Малpтада – Ўрта денгиз ҳарбий базасидаги ҳаракатларини кўриб, Буюк Британия реакцион ҳукуматининг ташқи сиёсатини қоралади. Байрон бу даврда турк, янги грек, алpбан ва италpян тилларини ҳамда халқ оғзаки ижодини ўрганди. 1816 йилда арман тилини ўрганишга киришди.
Байрон сайёҳатларининг меваси сифатида 1812 йилда «Чайлpд Горолpд» достонсини яратди. Бу асар Байрон шуҳратини Англия ва унинг ташқарисига ёйди. Бу асарнинг илк қўшиқларида Байрон шеoриятининг демократик тенденциялари кўзга ташланади.
Байрон ўз она юртига қайтганида Англияда ишчиларнинг стихияли норозилик тўлқинлари кўтарилган, озодлик ҳаракатлари кучайган эди. Аммо реакция бу ҳаракатни аёвсизлик билан бостирди. 1799-1800 йилларда ишчилар ҳаракатига қарши қонунлар қабул қилиниши натижасида бу ҳаракат 25 йил давомида яширин ҳолга ўтишга мужбур бўлди.
Б