Respublihasi

36-§. Elektr motorlarini yig‘ish va ishlashini tekshirish

36.1.Yig‘ish. Mashina korpusi, podshipnik shitlari, buksala- ri, qutblarining g‘altaklari, cho‘tka ushlagichlari, yakori va podshipniklarini yig‘ishdan oldin yana bir marta tekshirilib, tozalanadi, bunda saqlash uchun surtib qo‘yilgan yog‘lar olib tashlanadi, zanglagan va lok osilib qolgan joylari tozalanadi.
Elektr mashinalarni yig‘ish quyidagicha bajariladi: mashina- ning korpusi tayyorlanadi, qutblari yig‘ilib, o‘rnatishga tayyor- lanadi, g‘altaklari qutblarga o‘rnatilib, tekshiriladi; kronshteynlarga cho‘tka ushlagichlar o‘rnatiladi; podshipnik shitlariga podshipniklar o‘rnatiladi, so‘ng ostovini vertikal tarzda o‘rnatib, yakorini ko‘tarib, ostov ichiga tushiriladi va qolgan qismlar o‘rnatilib, mahkamlanadi, so‘ng mashina ishlashini tekshirib ko‘riladi.
Elektr tarkib uchun SF2A nomli elektr grafitli cho‘tkalar ishlatiladi. A klass uchun cho‘tkasining qattiqligi 7—16 kg/mm² va B klass uchun 7—22 kg/mm²; solishtirma qarshiligi 19  mm²/m, kuli 1% dan oshmaydi. Aylanishi 25 m/s tezligida, 20 A/sm² tokda va bosimi 0,80 kg/sm² kuchlanish ikki cho‘tka orasida 1,1—2,1 V va 20 soat ishlash davomida yeyilishi 0,4 mm va ishqalanish koeffitsiyenti 0,23 ni tashkil qiladi.
Yig‘ilgan elektr mashinalarni quruq siqilgan havo yordamida tozalanadi va salt yurishi tekshirib ko‘riladi. Ishlashi bir maromda bo‘lib, tebranmasligi shart. Tebranishni o‘lchash uchun vibrometr- lardan foydalaniladi. Asosan elektr mashinalarni yig‘ish uchun yakorlari dinamik balansirovka qilingan bo‘ladi. Uning ravon ishlashini bilish uchun qattiq o‘rnatilgan vibrometrining tebranish amplitudasi 0,1 mm dan oshmasligi kerak.
Katta korxonalarda tarkibning tortuv motorlarini konveyer- larda oqim bo‘yicha ta'mirlash va yig‘ish ishlari bajariladi, bunda yig‘ishning tannarxi birmuncha arzon tushadi.
36.k. Sinash. Elektr mashinalarni ta'mirlashdan so‘ng ishlash tartibi tekshiriladi. Bunda uning xarakteristikasi raqami GOKT 2582-86 ga to‘liq javob berishi kerak.
Tortuv motorining asosiy detal va qismlarini tekshirib bo‘lin- gandan so‘ng, uni qo‘l bilan aylantirilib ko‘riladi. Keyin 1 soat davomida 30 daqiqa bir yoqqa va ikkinchi boshqa tarafga nominal
150
tok uzatilib aylantiriladi, uning ravon ishlashi kuzatiladi. O‘ramlarining qarshiligi sovuq holda o‘lchanadi: bundan tashqari o‘ramlari, ostovi va o‘ramlari orasidagi qarshiliklar o‘lchanadi.
Tortuv mashinalar qoplamasining chidamliligi 1500 va 3000 volt kuchlanish MC-06 megometri bilan tekshiriladi, bunda maksimal kuchlanish 2500 V ga teng, bunda qarshiligi 100 V. Tokka chidamlilik qarshiligi M1101 megometr yordamida kuch- lanishi 1000 V bilan tekshiriladi. Mashinalarning sovuq holdagi qoplamalarining qarshiligi 50  dan kam bo‘lmasligi kerak.
Tortuv mashinalarning ishlashini tekshirish ularni maxsus
uskunaga o‘rnatib, bir-biriga yuklatilgan holda o‘tkaziladi (70- rasm).

70-rasm. Tortuv motorlarining quvvatini qaytarish yo‘li bilan tekshirish uslubining prinsipial sxemasi:

VDM
G — motorining generator rejimida ishlashi; D — sinash motorining elektr dvigatel rejimida ishlashi; LG — generator; VDM — qo‘shim-

lg
cha kuchlanish mashinasi; V

• 
  uyg‘otish mashinasi; V
  
  • 
    VDM
    

uyg‘otuvchisi; A va A — uch fazali asinxron dvigatel; R va R — soz-
1 2 1 2
laydigan reostat; P — paketli perekluchatellari; LK — kontaktorlari;

sh
RP — ortiqcha yuklamani o‘giradigan relesi; R — o‘ramini sozlovchi
qarshiligi.
151