Reproduktiv salomatlik

www.pedagoglar.uz 
20-son 3 –to’plam yanvar 2022 
Sahifa: 86 
tugaydi.Asar boshida u biz uchun shunchaki salbiy qahramon bo‘lsa,asar so‘ngida 
ko‘plab insonlarning umriga zomin bo‘lgan ,har narsaga chirkin ko‘z bilan qarovchi 
mal‘un,yovuz kishi sifatida bilamiz,undan nafratlanamiz.‖Tushda kechgan 
umrlar‖asarining g‘oyasini ochib berishda Soat G‘aniyev obrazining hissasi juda 
salmoqli.Adabiyotshunos Izzat Sulton :‖Badiiy asarda g‘oya tasvir etilgan 
kishilarning psixologiyasi,taqdiri,voqealarning va narsalarning mohiyati ichiga singib 
ketadi‖
18
degan edi.Asarda Soat G‘aniyev va Rustamni taqdir uchrashtiradi. 
Rustam urushdan qaytadi.Afg‘on urushida olgan jarohati sog‘ligiga putur 
yetkazgan,ko‘rgan vaxshiyliklari qalbini yaralagan,adolatsizliklar ruhini sindirgan bir 
alfozda qaytadi.Rustamning achchiq qismatiga ham aynan shu xotiralari,Afg‘on 
urushining uning ham ruhiy ham ma‘naviy olamiga yetkazgan jarohati sabab 
bo‘ladi.Sog‘ligini,tinchligini yo‘qotgan Rustam hayotini yo‘lga qo‘yib keta 
olmaydi.U qaytgunicha uni intizor kutgan Shahnozaning so‘zlari uni hayotda qidirgan 
oxirgi ilinjidan mahrum qiladi.Afg‘onga jo‘naganda ham,u yerda inson zoti chidashi 
mumkin bo‘lmagan xo‘rliklarga guvoh bo‘lganida ham,eng yaqin do‘stlarining 
dahshatli o‘limini ko‘rganda ham,qaytgach otasining nohaq qamalganini bilganida 
ham uning adolat,haqiqat haqidagi ilinji,umidi so‘nmagan edi.Shahnozadan eshitgan 
so‘zlari uni so‘nggi ilinjidan ham ayiradi.‖Nimaga erishdinggiz?...Nimani 
isbotladingiz?Odamlar sizning adolatingizga tupurgan,bildingizmi?‖
19
Bu so‘zlar hali 
jang ko‘rmagan Rustamga aytilganida u bu muammoni yengib o‘tgan bo‘lardi.Aslini 
olganda urush Rustamdan yulib olganlari tufayli uning hayoti barbod bo‘ldi.U 
urushda halok bo‘lmadi,urush tufayli halok bo‘ladi.Bir insonning fojiasi bir necha 
oilaning baxtsizligiga sabab bo‘ldi.Rustam obrazi yozuvchi aytganidek g‘olib 
davlat,g‘olib tuzum,g‘olib podshohning g‘olib ammo baxtsiz fuqarosi edi. O‘tkir 
Hoshimovning badiiy mahorati diqqatga sazovor.U ushbu asarda urushning insonning 
salomatligi,ruhiy dunyosi va shu orqali taqdiriga qay darajada mash‘um ta‘sir
e‘tishini birgina Rustam obrazi orqali yoritadi.Asarda jamiyat rivojiga salbiy tasir 
etuvchi boshqa omillar ham ochib beriladi,bular ijtimoiy hayotdagi nohaqliklardir. 
18
Izzat Sulton.Adabiyotshunoslik nazariyasi.-T.,O‘qituvchi,1986,175-bet 
19
O‘.Hoshimov.Tushda kechgan umrlar.-T.,Meriyus,2015-yil,185-bet 

---