Reje: Kirisiw

Afrika eń tez rawajlanıp atırǵan kontinent bolıp tabıladı

2050 jılǵa kelip xalıq artıwınıń tiykarǵı bólegi Afrika úlesine tuwrı keliwi kútilip atır. Afrika basqa iri regionlarǵa salıstırǵanda eń joqarı ósiw pátlerin kórsetip atır. 2050 jılǵa kelip, Sahrası Úlkennen qubla Afrika xalqı eki ese artadı. Kontinent xalqınıń tez ósiwi tuwılıw dárejesi sezilerli dárejede tomenlegen táǵdirde de dawam etedi. Afrikada keleshekte tuwılıw haqqındaǵı boljawlardıń nadurıslıǵına qaramastan, Afrika kontinentinde tez arada óz perzentlerine iye bolatuǵın kóp sanlı jaslar bul kontinent jaqın bir neshe on jıllıqlarda dúnya xalqınıń muǵdarı hám tarqalıwın anıqlaydı, degen pikirdi ańlatadı.
Evropada xalıqtıń qısqarıwı

2050 jılǵa kelip xalıq sanınıń qısqarıwı kutilayotgan dúnyanıń 55 mámleketi hám regionlarında júdá teris tendentsiya gúzetilip atır. 26 mámlekette xalıq sanı 10 procentke azayadı. Bir qatar mámleketlerde, atap aytqanda Bolgariya, Bosniya hám Gertsegovina, Vengriya, Latviya, Litva, Moldova Respublikası, Serbiya, Ukraina, Xorvatiya hám Yaponiyada xalıq sanı 2050 jılǵa barıp 15 procentten kóbirekqa qisqaradı. Búgingi kunga kelip, barlıq Evropa mámleketlerinde tuwılıw kórsetkishi uzaq múddette xalıqtıń kóbeyiwin támiyinlew ushın zárúr bolǵan minimal dárejeden tómen (áyelge 2, 1 bala ); biraq birpara mámleketlerde tuwılıw dárejesi bir neshe on jıllar dawamında bul belginen tómen bolǵan.

Xalıq ósiwine tásir etiwshi faktorlar

Tuwılıw dárejesi

Xalıqtıń ósiw páti tiykarınan tuwılıw dárejesi menen belgilenedi. Dúnya xalqınıń 2019 -jılda qayta kórip shıǵılǵan keleshekleri maǵlıwmatlarına kóre, tuwılıw dárejesi 2019 -jılda hár bir áyelge 2, 5 baladan 2050-jılda 2, 4 balaǵa túsedi.
Ortasha ómir kóriw dawam etiw waqti

Ulıwma alǵanda, sońǵı jıllarda ortasha ómir kóriwdiń sezilerli dárejede asıwına erisildi. Tuwılǵanda kutilayotgan ómir kóriw 2019 -jıldaǵı 72, 6 jastan 2050-jılǵa kelip 77, 1 jasqa etedi. Mámleketler boylap ortasha ómir kóriw aralıǵın kemeytiw boyınsha sezilerli jetiskenliklerge qaramay, jaǵday júdá túrli-tumanlıǵısha qalıp atır. Mısalı, 2019 jılda kem rawajlanǵan mámleketlerde ortasha ómir kóriw global ortasha kórsetkishten 7, 4 jıl tómen bolǵan. Bul, tiykarınan, balalar hám analardıńlar óliminiń joqarı dárejesi, sonıń menen birge, joqarı dárejedegi zorlıqshılıq, qarama-qarsılıqlı jaǵdaylar hám bul mámleketlerde dawam jetip atırǵan OIv epidemiyası menen baylanıslı.