Режа: Қушлар синфига хос умумий хусусиятлар

Тўтиқушсимонлар (Psittaciformes) туркуми. Бу туркумга кирувчи қушлар тропик ва субтропик ўрмонларда дарахтларда ҳаёт кечиради. Уясини ҳам дарахт ковакларига, тошлар ёриғига, бошқа ҳайвонлар уясига қуради. Уларни битта тўтиқушлар (Psittacidae) оиласи ва 325 та тури бор. Ўртача ва кичик ҳажмдаги (массаси 10 г дан 1 кг гача боради) қушлар. Танасининг узунлиги 9,5 см дан 1 м гача боради. Мева ва уруғлар билан озиқланади. Жиғилдони бор, ранги очиқ. Тумшуғи катта ҳажмли йўғон ва кучли, устки тумшуғи ҳаракатчан, устки тумшуғининг учи ўткир илмоқ ҳосил қилади. Тумшуғининг асосида восковицаси бор, оёқлари кучли, икки бармоғи олдинга ва икки бармоғи орқага қараган. Тумшуғи ёрдамида дарахт шохларини тутиб ҳаракатланади, қаттиқ мағизларни чақади. Американинг тропик ўрмонларида тўтилар айниқса кўп бўлади. Типик вакилларига тиниқ рангли, ҳажми катта, узун думли Америка ара тўтиси (Аrа), Австралия кокилдор какаду тўтиси (Cacatuinae), Африка кулранг жакоси (Psittacus), Янги Зеландия нестори ёки кеа (Nestor), уча олмайдиган Янги Зеландия яполоққушсимон тўтиси (Stringops) ва кўпинча қафасда боқиладиган амазонка кўк тўтиси (Meloprittacus undulatus) киради.
Несторлар ўсимликхўр ва ҳашаротхўр қушдан, қўйларга ҳужум қиладиган ва уларнинг гўштини чўқиб ейдиган йиртқич қушга айланган, уча олмайди. Несторлар олдин қўйларнинг жуни орасидан ҳашаротларни топиб еган, кейинчалик қўйларнинг терисини ва гўштини ҳам чўқиб ейдиган йиртқич қушга айланган. Австралияда айрим тур тўтиқушлар ўсимликларни чанглатиб фойда келтиради. Тўтилар моногам, урғочилари 2 тадан 12 тагача, кўпинча 2-5 та тухум қўяди. Тухумини, асосан урғочилари босади. Инкубация даври 2-4 ҳафта. Жиш болали, жўжаларини 5-12 ҳафта уясида, асосан ўсимлик уруғлари, мевалар, баъзан ҳашаротлар ва нектар билан озиқлантиради. Чиройлилиги ва айрим товушларга тақлид қилиши, жумладан айрим сўзларни ифодалашга ўргатиш мумкин бўлгани учун баъзи тўтилар қафасда, тутқинликда боқилади. Тўтиқушларнинг 70 дан ортиқ турлари Табиатни муҳофаза қилиш Халқаро иттифоқнинг «Қизил китоб»ига киритилган.