Reja: Tirik organizmlarda yashash jarayonida oqsillarning ahamyati

2- Mavzu: Oqsil moddalar ularning turlari va sinflanishi.

Reja:

• Tirik organizmlarda yashash jarayonida oqsillarning ahamyati.
• Oqsillar tarkibiga kiruvchi aminokislotalar va ularning xossalari
• Tirik organizmlarning yashash jarayonlarida oqsillarning ahamiyati.
• Oqsillarning ajarаtish, tozalash va aniqlash asoslari.
• Oqsillarni tarkibiga kiruvchi aminokislotalar.
• Oqsillarni tashkil qiluvchi aminokislotalarning xossalari.

Tayanch so’z va iboralar. Protein, enzim, elektroforez, ultrasentrifugalash, xromotografiya, rentgenstruktura, peptid, aminokislota, xromosomalar, glikoprotein, metalloprotein, gemoprotein, fosfoprotein, lipoptotein.

Protein, enzim

Oqsil yoki protein nomi bilan yuritiladigan, tarkibida azot tutuvchi yuqori molekulyar birikmalar sinfi hayotiy jarayonlarda, hujayraning tuzilishida alohida ahamiyat kasb etadi. Ular barcha tirik organizmlar, bir hujayrali suv o'simliklari va bakteriyalar, ko'p hujayrali hayvonlar hamda odam organizmi, tirik organizmlar bilan jonsiz tabiat chegarasida turuvchi viruslar tarkibining ajralmas qismini tashkil qiladilar. hujayrada yuz beradigan har qanday ximiyaviy o'zgarish oqsillar ishtirokisiz amalga oshmaydi: bu jara­yonlarda oqsil yo substrat, yo enzim yoki bir vaqtda ham substrat, ham enzim sifatida ishtirok etadi. hayotning barcha ko'rinishlari va jarayonlarida oqsillar hal qiluvchi rol o'ynaganidan F. Engels o'tgan asrning 70- yillarida, hayot - oqsillarning yashash shakli, biologiya esa oqsil ximiyasi deb ta'riflagan edi.

• Oqsil yoki protein nomi bilan yuritiladigan, tarkibida azot tutuvchi yuqori molekulyar birikmalar sinfi hayotiy jarayonlarda, hujayraning tuzilishida alohida ahamiyat kasb etadi. Ular barcha tirik organizmlar, bir hujayrali suv o'simliklari va bakteriyalar, ko'p hujayrali hayvonlar hamda odam organizmi, tirik organizmlar bilan jonsiz tabiat chegarasida turuvchi viruslar tarkibining ajralmas qismini tashkil qiladilar. hujayrada yuz beradigan har qanday ximiyaviy o'zgarish oqsillar ishtirokisiz amalga oshmaydi: bu jara­yonlarda oqsil yo substrat, yo enzim yoki bir vaqtda ham substrat, ham enzim sifatida ishtirok etadi. hayotning barcha ko'rinishlari va jarayonlarida oqsillar hal qiluvchi rol o'ynaganidan F. Engels o'tgan asrning 70- yillarida, hayot - oqsillarning yashash shakli, biologiya esa oqsil ximiyasi deb ta'riflagan edi.