Reja: Sinekologiya xakida tushuncha

Biotik omillar xakida umumiy xaraktiristika. Biotik omillar-barcha tirik organizmlarning yashash jarayonida bir-biriga ma’lum munosabatda bulishi va ta’sir kursatishidir. Biotik omillar xar hil kurinishda va xarakterda yashash joylarida bir-biriga ta’sir etadi. Masalan, barcha fitofag xayvonlar usimliklar bilan ovkatlanib, ularning maxsuldorligi, soni, tarkalishi ular ovkatlanayotgan usimliklarga boglik. U z navbatida fitofaglar usimliklarni rivojiga, xosildorligiga ta’sir etadi.
Gullovchi usimliklar uchun changlatuvchi xayvonlar-xasharotlar muxim oiotik omildir. Xayvonlar usimliklarni tarkalishdagi roli kattadir. Yirtkich xayvonlarni uz kurbonlarini (bir-birlarini) sonini boshkarishdagi axamiyati katta. Tekinxur va ularni xujayinlari bilan yashash (ekto-endoparazitlar). Ba’zi xayvonlar mexanik ta’sir etib, usimliklarni yanchib tashlab, ularni kamayishiga sabab buladi.
Ba’zi tirik organizmlar uzlaridan xar xil kimyoviy moddalar, fitonsidlar chikarib, boshkasiga ta’sir etadi (ba’zi daraxtlarni shoxiga kush kunmasligi, piyoz-chesnokdagi fitonsidlari mikroorganizmlarni uldirishi, ba’zi mikroorganizmlarni antibiotik chikarishi).
Biotik omillarni bir-biriga ta’siri bevosita yoki bilvosita bulishi mumkin. Masalan, tuprokdagi mikroorganizmlar tuprok strukturasiga ta’sir etib, undan usimlikni usishiga ta’sir kursatadi.