Режа. Саноат ва маиший чиқиндилар

МДҲ мамлакатларида ҳосил шаклланишида ўғитлар салмоғи қуйидагича: ноқоратупроқ зонада - 60, ўрмон-чўл зонасида — 40, Европа қисмининг шимоли-ғарбий чўл зонасида -15, суғорилмайдиган жануби-шарқий зонада - 10 суғорилганда — 40, суғориладиган деҳқончиликнинг чўл сахро зонасида — 50, Кавказ орти нам субтропикларда - 55 фоизи ташкил қилади.

• МДҲ мамлакатларида ҳосил шаклланишида ўғитлар салмоғи қуйидагича: ноқоратупроқ зонада - 60, ўрмон-чўл зонасида — 40, Европа қисмининг шимоли-ғарбий чўл зонасида -15, суғорилмайдиган жануби-шарқий зонада - 10 суғорилганда — 40, суғориладиган деҳқончиликнинг чўл сахро зонасида — 50, Кавказ орти нам субтропикларда - 55 фоизи ташкил қилади.
• Яқин келажакда қишлоқ хўжалик маҳсулотларини ишлаб чиқаришда кимё саноати иштирокисиз инсониятни озиқ-овқат маҳсулотлари билан таъминлашнинг иложи йўқ. Мана шунинг учун ҳам олинган маълумотларга кўра, қишлоқ хўжалик томонидан жаҳонда минерал ўғитлар истеъмоли 1995 йилда 194,3 млн. тонна, 2000 йилда эса 263,7 млн. тонани ташкил этиш эҳтимоли режалашириляпти.

2.Азотли ўғитлардан фойдаланиш аҳволи ва самарасини ошириш учун ўсимлик ва чорва моллари организмларини асосий вазнини тўртта органоген: углерод, кислород, водород, азот ташкил қилади, уларнинг ҳамаси зарур ва бир хил қимматга эга. Ўсимлик организмидаги углерод, кислород ва водород манбаи ҳавонинг карбонат ангидирид гази ва сувидир, азот манбаи эса тупроқ таркибидаги минерал азот тузларидир. Ер шарини ўраб турган атмосферада битмас-туганмас азот заҳиралари бўлишига қарамай, ўсимликларга азот озиқаси етишмайди, чунки уни дуккакли экинлардан бошқаси деярли ўзлаштиролмайди. Сувда эрийдиган ноорганик азот бирикмалари, азотни нитрат ва аммоний тузлар тупроқдан ўсимликларнинг илдизлари билан ютилади ва бир қанча биокимёвий жараёнлар туфайли корбоннинг ассимиляциялаш маҳсулотлари азотли органик би-рикмалар оқсиллар бўлган карбон сувлар билан бирикадилар.

• 2.Азотли ўғитлардан фойдаланиш аҳволи ва самарасини ошириш учун ўсимлик ва чорва моллари организмларини асосий вазнини тўртта органоген: углерод, кислород, водород, азот ташкил қилади, уларнинг ҳамаси зарур ва бир хил қимматга эга. Ўсимлик организмидаги углерод, кислород ва водород манбаи ҳавонинг карбонат ангидирид гази ва сувидир, азот манбаи эса тупроқ таркибидаги минерал азот тузларидир. Ер шарини ўраб турган атмосферада битмас-туганмас азот заҳиралари бўлишига қарамай, ўсимликларга азот озиқаси етишмайди, чунки уни дуккакли экинлардан бошқаси деярли ўзлаштиролмайди. Сувда эрийдиган ноорганик азот бирикмалари, азотни нитрат ва аммоний тузлар тупроқдан ўсимликларнинг илдизлари билан ютилади ва бир қанча биокимёвий жараёнлар туфайли корбоннинг ассимиляциялаш маҳсулотлари азотли органик би-рикмалар оқсиллар бўлган карбон сувлар билан бирикадилар.
• Инсон ёки чорва моллар организми оқсиллар синтези учун ноорганик бирикмаларидан, азотдан фойдаланиш лаёқатидан маҳрумдир. Азот таъминотига нисбатан улар учун заҳиралар ўсимликларнинг ассимиляцияловчи фаолияти ҳамда ўсимлик билан овқатланадиган молларнинг оқсиллари билан чегараланиб қолади. Шунинг учун инсон ва молларнинг оқсилга қондириш ўсимликларнинг минерал бириккан азотга эҳтиёжи қай даражада азот энг зарурий элемент эканлигини унутмаслик керак. Азотли минерал ўғитлар ўсимликлар томнидан, илгари ҳисоблаб келинганидек 60-65 фоизга эмас, балки атиги 35-40 фоизга фойдаланмоқда.