Reja: Pedagogika fanining shakllanishi

Shaxs rivojlanishining umumiy qonuniyatlari va harakatlantiruvchi kuchlari

Shaxs rivojlanishini harakatga keltiruvchi kuch qarama-qarshiliklar hisoblanadi. Qarama-qarshilik-bu qarama-qarshi tomonlarni nizolarda to‘qnashuvidir.
Qarama-qarshiliklar ichki va tashqi, umumiy va individual turlarga bo‘linadi.
Ichki qarama-qarshiliklar insonni individual hissiyotida ifodalanib, o‘zi bilan kelishmay qolganda hosil bo‘ladi. Masalan, insonni yoshiga qo‘yilgan talablari bilan o‘z organizmi, o‘z imkoniyatlari orasidagi qarama-qarshiliklar.
Tashqi qarama-qarshiliklar insonni boshqa odamlar bilan, jamiyat, tabiat bilan munosabatlarini stimullashtiradi. Masalan, o‘quv muassasalarining talablari va o‘quvchilar xohishi orasidagi qarama-qarshiliklar.
Umumiy qarama-qarshiliklar har bir odamni va barcha odamlarni rivojlanishini ta’minlaydi. Masalan, moddiy va ma’naviy ehtiyojlar va obyektiv omillar ta’siri natijasida hosil bo‘ladigan real imkoniyatlar orasidagi qarama- qarshiliklar.
Individual qarama-qarshiliklar alohida olingan odam uchun harakterli.
Qarama-qarshiliklarni bartaraf etish faoliyatni yuqori darajasi orqali amalga oshiriladi,ehtiyoj qondiriladi, qarama-qarshilik hal etiladi. Natijada inson yuqori rivojlanish pog‘onasiga ko‘tariladi. Ammo ehtiyoj qondirilganda, undanda yuqori ehtiyojlar tug‘iladi. Mavjud qarama-qarshilik boshqasi bilan almashadi va rivojlanish davom etaveradi.
Tadqiqotchilar insonni rivojlanishini o‘rganishi natijasida rivojlanish jarayoni va uning natijasi o‘rtasidagi aloqalarni, qator bog‘liqliklarni, ya’ni qonuniyatlarni aniqladilar.
Rivojlanishning asosiy qonuniyatlariga quyidagilar kiradi:

• 
  inson rivojlanishi ichki va tashqi sharoitlarni muvozanatlashtiradi;
  
• 
  insonni rivojlanishi o‘z-o‘zini shakllantirishga yo‘naltirilgan o‘z faolligi natijasida amalga oshadi;
  

inson rivojlanishi faoliyatda kechishi;
insonni rivojlanishi u ishtirok etayotgan faoliyat mazmuni va motivlariga bog‘liq.

• 
  insonni rivojlanishi ko‘p omillar ta’sirida bo‘lishi.
  

2.