Режа: Кириш

Пахта тозалаш корхоналари даромади кўрсаткичларидан фойдаланиш динамикасининг таҳлили¹⁸




Таҳлилни янада чуқурлаштириш мақсадида молиявий таҳлилда кенг қўлланиладиган коэффициентлар орқали 7-жадвал маълумотлари асосида маблағлар (харажатлар)дан самарали фойдаланиш кўрсаткичларини баҳолаш лозим. Жадвалдаги даромад ва харажатларнинг ўсиш суръатлари бир-бирига яқин. Маҳсулот ҳажмининг ўсиши 144,0 фоизни ташкил этиб, даромад харажатларникига нисбатан юқори бўлган.
Номлари юқорида келтирилган кўрсаткичларнинг ўсиш суръатларининг юқори даражада бўлиши баланс активининг рентабеллигининг 0,414 дан 1,067% гача, сотишдан кўрилган рентабелликнинг 0,708% дан 1,719% гача, баланс активининг ҳар сўмига тўғри келадиган даромад миқдорининг 65,6 тийиндан 66 тийинга қадар кўтарилишини таъминлаган. Жами даромаддаги маҳсулот сотишдан келган тушум улуши 89,52% дан 94,09% гача кўтарилган. Бунга сабаб даромад шаклланишида асосан маҳсулотни сотишдан келган тушумнинг юқори суръатда ўсишидир.
Баланс активининг рентабеллик даражасига таъсир этувчи омилларни чуқурроқ таҳлил этамиз. Баланс активининг рентабеллик даражасига қуйидаги омиллар таъсир этади:
1. Сотишдан кўрилган рентабеллик (P/N).
2. Даромаднинг ҳар сўмига келадиган тушум (N/Д).
3. Баланс активининг ҳар сўмига тўғри келадиган даромад (Д/А).
Омиллар формула шаклида қуйидагича ифодаланади:

Рентабеллик даражасига ҳар бир омилнинг таъсири юқорида келтирилган формула асосида қуйидагича аниқланади:

Қуйидаги 8-жадвалда келтирилган маълумотлар асосида (x, y, z) омилларининг баланс активининг рентабеллик даражасининг ўзгариши +0.653 га бўлган таъсирини аниқлаймиз.¹⁹

Демак, баланс активининг рентабеллик даражасининг ортиши сотишдан кўрилган рентабеллик, даромаднинг ҳар сўмига тўғри келадиган тушум ҳамда даромадлилик коэффициентининг ортиши билан изоҳланади.
Корхонанинг харажат кўрсаткичларини таҳлил этиш ва уни баҳолаш учун 8-жадвалда келтирилган маълумотлардан фойдаланамиз.
8-жадвал.