Reja: Kirish Boshqarish tahlilning zamonaviy boshqaruv roli,o’rni va ahamiyati Boshqarish tahlilining predmeti ob’ekti, maqsadi vazifalari va tamoyillari. Korxonalarda boshqaruv tahlilida qo’llaniladigan usullar Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar

1. Lizing firmalar - bunda salohiyati qudratli xo’jalik tizimi etarlicha moliyaviy vositalari bo’lmagan boshqa bir korxonaga mashina-uskunalar va boshqa mulklarni shartnoma asosida muayyan muddatga berib turadi. Muddat tugagandan so’ng ijarachi bu mulkni qoldiq qiymati bo’yicha sotib olish huquqiga ega bo’ladi.
2. Injiniring firmalari - ular turli inshootlar va tuzilmalarni loyihalash, qurish, foydalanishga topshirish bilan shug’ullanadi. Eksport injiniring firmalari boshqa mamlakatlarga xizmat ko’rsatadi, chet eldagi ilmiy g’oyalar va texnik ishlanmalar bozorida litsenziyalar sotadi. Texnik yangiliklarni xorijda joriy etadi, murakkab va ulkan loyihalarni amalga oshiradi, injiniring bilan birga mashina va uskunalarni eksport qilib, etkazib turadi.
3. Konsalting firmalar - ular ishlab chiqarishning turli muammolari yuzasidan maslahatlar beradi, loyihalash bilan shug’ullanadi, xo’jalik yuritishning yangi shakllariga o’tish, boshqaruv tizimlarini takomillashtirish va shunga o’xshash faoliyat turlariga ko’maklashadi.
4. Venchur firmalari - bu firmalarni tavakkalchilik firmalari deb ham atashadi. Ular kichik biznesning bir turi bo’lib: ilmiy-muhandislik ishlari; yangi texnika, texnologiya, tovar namunalarini yaratish; tijorat ishini tashkil etish usullarini ishlab chiqish va amaliyotga joriy etish; yirik firmalar va davlat ijara kontrakti buyurtmalarini bajarish; ishlab chiqarishni boshqarish bilan shug’ullanadi.
6. Seleng firmalari - ular jismoniy va yuridik shaxslarning mulklarini jalb etish va bu mulklardan o’z ehtiyojlari bo’yicha erkin foydalanish masalalari bilan shug’ullanadilar. Bu mulklarga er maydonlari, binolar, mashina-uskunalar, pul, qimmatli qog’ozlar kiradi.
7. Trast firmalari - bu xususiy shaxslar va tashkilotlar uchun sir saqlanadigan (ishonchli) xizmatlarni bajaradi Ular ishonchli vakil sifatida faoliyat ko’rsatadi. Trast firmalar shartnoma shartlariga binoan ishonchli vakil sifatida quyidagi xizmatlarni bajaradi:
- korxona bankrotlikka uchragan paytda mulkni sotish;
- nomli aktsiyalardan foydalanish huquqlarini boshqa shaxsga berish;
- moliyaviy mablag’lar, xususiylashtirish cheklari, qimmatli qog’ozlar va hokazolardan foydalanish.
Haqiqatan ham ishlab chiqilgan rejalar asosida siz tadbirkorlik faoliyatining ijobiy natijalariga erishishingiz mumkin; korxonalarning tarkibiy bo'linmalari, korxona va uning biznes sheriklari o'rtasida o'zaro aloqani o'rnatish. Rejalar tizimi asosida boshqa boshqaruv bo'g'inlari shakllanadi, boshqaruv munosabatlari shakllanadi. Shuning uchun korxonani boshqarishda menejmentning asosiy vazifasi rejalashtirishdir. Buni hal qilish kerak, chunki hozirda ko'plab korxonalarda rejalashtirishning o'rni etarlicha baholanmagan. Bu rejalashtirish sotsializmning qoldiqlari, degan umumiy tasavvurga ega bo'lmagan fikr. Aslida, firmalarda rejalashtirish sotsialistik iqtisodiy tizimning tarixiy maydonida paydo bo'lishidan ancha oldin mavjud bo'lgan.
Rejalashtirish - bu kelajakdagi harakat yo'nalishlarini shakllantirish orqali o'zgarishlarga tayyorgarlik ko'rish va noaniqlikni bartaraf etish jarayoni. Bu resurslarni oqilona taqsimlash va ulardan foydalanish, atrof -muhit o'zgarishiga moslashish zarurati bilan bog'liq.
Rejalashtirish natijasi - bu reja, ya'ni korxona tomonidan qo'yilgan maqsadlarga erishishga qaratilgan chora -tadbirlar tizimi.
Kompaniyaning biznes -rejalashtirish jarayoni bir necha bosqichlardan iborat:
Prognozlash, ya’ni kelajak uchun firmaning bozor strategiyasini ishlab chiqish;
Umumiy vazifalar prognozi asosida ularni shakllantirish va ularni bajarish muddatlarini belgilash va resurslar bilan ta'minlashni aniqlash;
rejani amalga oshirish vaqtini belgilash (rejani tuzatish);
Byudjet tuzish;
Rejani konkretlashtirish va uni quyi bosqichlarga kengaytirish.
Rejalashtirishning muhim nuqtalaridan biri korxonani rivojlantirish uchun maqbul variantni tanlashdir. Boshqaruv amaliyoti shuni ko'rsatadiki, barcha variantlar bir nechta fundamental strategiyalarning har xil modifikatsiyasidir. Ularni qo'llash samaradorligi ichki va tashqi muhit sharoitlariga bog'liq. Bu asosiy strategiyalarga quyidagilar kiradi:
Cheklangan o'sish strategiyasi. U barqaror texnologiyaga ega bo'lgan sohalarda qo'llaniladi, rivojlanish maqsadlari erishilgan darajadan belgilanadi va sharoitga qarab tuzatiladi. Agar kompaniyaning holati qoniqarli bo'lsa, bu uzoq muddatda ilgari tanlangan strategiyaga rioya qilishga asos beradi, bu esa xavfni kamaytiradi;
O'sish strategiyasi. Ko'pincha tez o'zgaruvchan sanoat va texnologiyalarda qo'llaniladi. Bu kompaniyaning innovatsion siyosati bilan birgalikda erishilgan darajaga nisbatan rivojlanish darajasining sezilarli darajada oshishi bilan tavsiflanadi;
Qisqartirish strategiyasi. Tadbirkorlik faoliyatining asosiy ko'rsatkichlari doimiy ravishda yomonlashganda, vaziyatni o'zgartirishga qaratilgan polivariantli chora -tadbirlarga ijobiy munosabat bo'lmaganda tavsiya etiladi;
Birlashtirilgan strategiya. Bir vaqtning o'zida bir nechta sohalarda ishlaydigan yirik biznes tuzilmalari uchun eng qulay. Bu yangi bozor imkoniyatlariga qarab mavjud strategiyalarni birlashtirishdan iborat.
Rivojlanishning haqiqiy dasturini ko'rish uchun, birinchi navbatda, o'z resurslariga tayanadi, mahalliy menejerlar butun faoliyatini strategik boshqaruv muammosiga asoslashlari kerak. Tajriba shuni ko'rsatadiki, ko'pincha mahalliy korxonalarning strategiyalari taklif qilinayotgan mahsulot sotish bozorining sifatini yaxshilash orqali evolyutsion rivojlanish yo'llari sifatida shakllantiriladi; ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirish; marketing harakatlari; jarayonlarni takomillashtirish va boshqalar. (korxonaning raqobatbardoshligini bosqichma -bosqich oshirish usulidan foydalangan holda). Ular raqobat omili umuman inobatga olinmagan, islohotdan oldingi davrni uzoq muddatli rivojlantirishning an'anaviy rejalarini juda eslatadi. Endi bu yo'l amaliy emas.
Buni inobatga olgan holda, ukrainalik menejerlar uchun keng bozor strategiyalarining maqbul variantlari xarajat etakchiligi va keng farqlanishi bo'ladi, va tor bozorda - xarajatlarni pasaytirish va mahsulotni farqlash muammolariga e'tibor qaratiladi.
Asosiy strategiyalarga kelsak, ular korxona faoliyati rejasining mazmunini to'g'rilash, uni rivojlantirishning umumiy kontseptsiyasini ishlab chiqish imkonini beradi. Bozor sharoitida rejalashtirishning eng umumlashtirilgan shakli - bu biznes -reja. Bu kelajakdagi tijorat loyihasining barcha asosiy jihatlari tavsifini o'z ichiga olgan va korxonadan tashqaridagi manfaatdor tomonlar uchun ma'lumot olish imkonini beradigan rejalashtirish hujjati. Tijorat banklaridan kredit olish uchun biznes -reja tuzish ayniqsa muhim rol o'ynaydi; davlat korxonalarini xususiylashtirish bo'yicha takliflarni asoslash; korxona, xususiy firmalarning yangi shakllarini yaratish bo'yicha tijorat loyihalarini ishlab chiqish uchun; xorijiy investitsiyalarni jalb qilish. Uni tuzishdan oldin tadbirkorlik tuzilmalarining moliyaviy -xo'jalik faoliyatini tahlil qilish, ularni umumiy tan olingan standartlar va bozor sharoitlari asosida rivojlantirishning turli xil alternativlarini texnik -iqtisodiy tadqiq qilish kerak.

Xulosa.
Xulosa o`rnida shuni aytish mumkinki, boshqarish strukturasi ishlab chiqarish strukturasi bilan ham ifodalanadi. Bunda boshqarishni tashkil etishning dastlabki va belgilovchi omili ishlab chiqarish jarayoni bo’lib hisoblanadi. U o’zaro bog’langan asosiy, yordamchi va xizmat ko’rsatuvchi jarayonlardan iborat bo’lib, bu jarayonlar bo’limlar va xodimlar o’rtasida mehnat taqsimotini talab qiladi.
Boshqarish strukturasi boshqarish apparatining operativ ishlashini ta'minlashi lozim. Bu faoliyat joriy vazifalarni o’z vaqtida va mohirlik bilan tez hal etishda namoyon bo’ladi. Bunga ishlab chiqarishning miqyosi, murakkabligi, boshqarish ob'ektlarining joylashuvi ham ta'sir ko’rsatadi. Shunday qilib, boshqarish strukturasi qanchalik mukammal bo’lsa, ishlab chiqarish jarayoniga ta'sir o’tkazish shunchalik samarali amalga oshiriladi.
Korxona boshqaruv ob'ekti sifatida boshqaruv tizimining qurilishi va ishlashiga va ish samaradorligiga ta'sir ko'rsatadigan o'ziga xos xususiyatlarga ega. Bu xususiyatlar ichki va tashqi omillar ta'siri ostida o'zgarib, tashkilot shakllarini o'zgartirish zarurligini oldindan belgilab beradi.
Korxona samaradorligi - bu yuqori toifadir, shuning uchun samaradorlikni boshqarishda menejment doimiy va tizimli hal qilishi kerak bo'lgan asosiy vazifadir. Faqat shu yondashuv korxonalarning maqsadli parametrlariga mos keladigan natijalarni olish imkonini beradi. Natijalarni maqsad bilan taqqoslash uchun asos - bu tashkilot modeliga mos keladigan va u ishlatadigan baholash mezonlarini hisobga oladigan baholash tizimi.
shu bilan birga, tadbirkorlik faoliyatining samaradorligi boshqaruv shakllari, korxona hajmi va tadbirkorlik faoliyatining o'ziga xos xususiyatlari bilan uzviy bog'liqdir. Ukraina iqtisodiyoti o'ziga xos xususiyati shundaki, kelgusi yillarda davlat, yarim davlat firmalarining katta qismi (masalan, davlatning nazorat paketlarini ushlab turgan korporativ korxonalar) o'z tarkibida qoladi. Ayni paytda, dunyoning rivojlangan mamlakatlarida menejmentda xususiy mulkdorlar yoki davlat boshqaruvchilari emas, balki professional menejerlar hukmronlik qiladilar va ular boshqaruvda amaldagi mulkdor maqomiga ega. Mulkchilik va boshqaruvning bu kombinatsiyasi shuni anglatadiki, faqat menejerning firmadagi samarali ishlashi unga o'z manfaatlarini yuqori daromad va o'z obro'si ko'rinishida amalga oshirish imkoniyatini yaratadi va uni undan samarali foydalanishga qiziqqan korxona egasiga aylantiradi. resurslar.
Kichik va o'rta korxonalarda menejment to'g'ridan-to'g'ri egasi tomonidan amalga oshiriladi, ammo bu korxonalar guruhi uchun ham professional boshqaruvning ahamiyatini kamaytirmaydi.
Biroq, egalari o'z korxonalari rahbarlarining nazoratsiz faoliyatiga yo'l qo'yolmaydilar. Buning uchun bunday mexanizmlar tadbirkorlik sub'ektlarining manfaatlarini ta'minlash uchun keng qo'llaniladi, masalan, xo'jalik faoliyatini vaqti -vaqti bilan tekshirish, audit va boshqalar.
Korxonani boshqarishning o'ziga xos xususiyatlari - bu o'zgarishlarga, amalga oshirilayotgan tadbirlarning xilma -xilligiga, olingan ma'lumotlarning xilma -xilligiga tezkor javob berish zarurati. Bu xususiyatlar boshqaruv mehnatini ajratish jarayonida amalga oshiriladi va hisobga olinadi. Ikkinchisi - ijtimoiy ishlab chiqarishning rivojlanishi uchun zarur shart. Boshqaruv faoliyati, shuningdek, ishning o'ziga xosligi va mazmuniga bog'liq: uning maqsadli yo'nalishi, mavzusi, natijalari va ishlatilgan vositalar.
Boshqaruv ishlari menejerlar, mutaxassislar, texnik ijrochilar tomonidan amalga oshiriladi. Ular orasida etakchi o'rinni barcha darajadagi menejerlar egallaydi (yuqori, o'rta, quyi) va korxonaning turli bo'linmalari (chiziqli va funktsional). Menejerlar faoliyatining mazmuni, murakkabligi, o'ziga xosligi ular bajaradigan vazifalarda va korxonani boshqarish jarayonida turli rollarda namoyon bo'ladi.
Boshqaruvchi mehnat taqsimoti gorizontal yoki vertikal asosda amalga oshiriladi. Ukrainada vertikal boshqaruv tuzilmalari ustunlik qiladi, bu erda boshqaruvning ma'lum darajalari ajralib turadi - quyi daraja yoki operatsion menejerlar, o'rta menejerlar va yuqori menejerlar. ular texnik, boshqaruv va institutsional boshqaruv darajalariga mos keladi.
Menejment jarayonida odamlar tashkilotning asosiy manbasi sifatida qaralishi sababli hozirgi vaqtda o'zgarishlar ro'y bermoqda. Tashkilot va uning bo'linmalarining maqsadini aniqlash, boshqaruv qarorlarini qabul qilish jarayoniga nafaqat boshqaruv xodimlari, balki tashkilotning butun xodimlari, ya'ni. "Kollektiv rahbar" haqida gapirish mumkin. Bunday sharoitda menejerning menejment jamoasida ham rahbar, ham jamoaning oddiy a'zosi sifatida ishlay olishi muhim ahamiyatga ega. Bu uning shaxsiy fazilatlariga bo'lgan talablarni, xodimlar bilan munosabatlarni o'rnatish qobiliyatini oshiradi. Menejer tashkilotning haqiqiy etakchisi bo'lishga intilishi kerak.
Yuqorida aytib o'tilganidek, menejerlarga yangi talablar, ularning mutaxassis sifatida shakllanishi, malakasini oshirish.
Korxonadagi menejer birinchi navbatda faol bo'lishi kerak, chunki u beqaror muhitda va kutilmagan natijalar bilan ishlaydi.
Bunday sharoitda ishlab chiqarish faoliyatining samaradorligiga erishish uchun imkoniyatlar va xavflarni qidirish aniq tartibga solingan vazifalarni bajaradigan yuqori malakali menejerlarning mehnatidan maqbul foydalanishga asoslangan. Umuman olganda, katta xavf bilan bog'liq tadbirkorlik faoliyati boshqaruvning eng yuqori darajasida aniqlanadi. Biroq, bu harakatlar o'rta menejerlarning ma'lumotlari va g'oyalariga, tashkilotning muvaffaqiyati va maqsadlariga erishishga bog'liq bo'lgan strategik va taktik harakatlarning professional darajasiga asoslangan. Vertikal boshqaruv tuzilishi aniq tasvirni ta'minlaydi. Shu bilan birga, har bir bo'g'inning umumiy natijaga qo'shgan hissasini aniqlash qiyinlashadi, bu oxir -oqibat ko'p jihatdan boshqaruvning barcha darajalari o'zaro ta'sirining samaradorligiga bog'liq.