Reja: Fizik kimyo fanining maqsadi, vazifasi. Fizik kimyoning vujudga kelishi

Fizik kimyoning tajribalar asosida yaratilgan nazariyalari amaliy ishlarga yo`l ochib beradi, shu sababdan uning ishlab chiqarishdagi ahamiyati g’oyat kattadir. Ishlab chiqarishda biror kimyoviy jaroyonni amalga oshirish mazkur fansiz deyarli mumkin emas. Sanoatda yuqori harorat va bosimlarda ishlash avj olgan hozirgi vaqtda fizik kimyoning kimyoviy muvozanat va kataliz (fermentativ kataliz) haqidagi qonuniyatlari ayniqsa katta ahamiyatga ega.

• Fizik kimyoning tajribalar asosida yaratilgan nazariyalari amaliy ishlarga yo`l ochib beradi, shu sababdan uning ishlab chiqarishdagi ahamiyati g’oyat kattadir. Ishlab chiqarishda biror kimyoviy jaroyonni amalga oshirish mazkur fansiz deyarli mumkin emas. Sanoatda yuqori harorat va bosimlarda ishlash avj olgan hozirgi vaqtda fizik kimyoning kimyoviy muvozanat va kataliz (fermentativ kataliz) haqidagi qonuniyatlari ayniqsa katta ahamiyatga ega.
• Jarayon istalgandek borishi uchun undagi eng mayda hodisalarni va ularning mexanizmini mukammal bilish lozim. Bular, yuqorida ta`kidlanganidek, fizik kimyo usullari yordamida o`rganiladi. Ma`lumki, kimyoviy jarayonlar faqat kimyo sanoatidagina emas, balki sanoatning ko`pgina boshqa tarmoqlarida, masalan, metallurgiyada, tog` kon sanoatida, mudofaa sanoatida, qishloq xo`jaligida, to`qimachilik sanoatida, kabi sanoatida, mashinasozlikda va boshqalarda ham muhim rol o`ynaydi.

• Fizikaviy kimyo, asosan quyidagi bo`limlardan iborat.
• 1. Moddalarning agregat holatlari;
• 2. Moddalarning atom-molekulyar tuzilishi;
• 3. Termodinamika asoslari ( Kimyoviy termodinamika);
• 4. Kimyoviy muvozanat
• 5. Eritmalar
• 6. Adsorbsiya
• 7. Elektrokimyo;
• 8. Kimyoviy kinetika va kataliz;
• 9. Fotokimyo

• Kimyoviy termodinamika bo`limida termodinamikaning umumiy qonunlari asoida kimyoviy muvozanat va fazaviy muvozanat haqidagi ta`lumot qonunlari bayon etiladi. Fazaviy muvozanat fazalar qoidasi deb yuritiladi. Kimyoviy termodinamikanining bir qismi termokimyodir. Unda kimyoviy reaksiyalarnig issiqlik effekti ko`riladi.
• Fizik kimyoda bayon etilgan muvozanat haqidagi ta`limot bu fanning eng muhim boblaridan biridir, chunki kimyo va kimyoviy texnoligiyada qilinadigan asosiy hisoblar, reaksiyaning maksimal ishi, hosil bo`layotgan moddaning miqdori, muvozanatning barqarorligi va boshqalar hisobi shu bobdagi qonunlarga asoslanadi. Muvozanatni bilish, ya`ni undagi moddalarni va bu moddalar miqdorini topish, kimyoviy reaksiyaning sirlarini va nozik tabiatini ochish demakdir. Shuning uchun kursda kimyoviy muvozanat batafsil ko`rib chiqiladi.

• Fizik kimyoni rivojlantirishga XIX asr o`rtalarida ochilgan termodinamikaning 2 ta qonuni katta hissa qo`shdi ( Karno, Mayer, Joul, Klauzius, B.Tomson). Shuningdek ushbu fanni rivojlantirishga N.A.Menshutkin B.F.Alekseev, B.F.Luginin, D.P.Konovalov, B.A.Kistyakovskiy, T.E.Lovin va boshqalar ham o`z hissalarini qoshdilar.
• XX asrning boshlarida N.S. Kurnakov, I.A.Kablukov, B.A.Kistiyakovskiy, N.A.Shilov va L.B.Pisarjevskiy asarlari fizikaviy kimyoning ayrim sohalarini rivojlantirishda katta rol o`ynadi. Shu asrning o`rtalarida fizik kimyoni taraqqiy ettirishda nobel mukofati laureate N.N.Semenov, akademiklar A.N.Frumkin, B.A.Kargin kabilar xizmatlari katta bo`ldi.