Reja Cho’kindi tog’ jinslarining hosil bo’lish jarayoni. 2Cho’kindi tog’ jinslarining turlari. Cho’kindi tog’ jinslariga mansub bo’lgan menerallar va konlar. Cho’kindi tog’ jinslarining insoniyat rivojlanishidagi o’rni. Tayanch iboralar

Kimyoviy cho’kindi tog’ jinslari. Kimyoviy tog’ jinslari eritmalardagi 
kimyoviy moddalarning cho’kishidan hosil bo’ladi. Bunday jarayon dengiz va 
okean suvlarida, qurib borayotgan suv xavzalarida, sho’r suvli buloqlarda 
kuzatiladi. Kimyoviy tog’ jinslariga oxaktosh, dolomit, angidrit, gips osh tuzi 
kiradi. 

Oshtuzi - qatlamlar xolida sho’r kullar va dengiz kultiklaridagi yotkiziklar 
orasida uchraydi. Osh tuzining rangi hosil bo’lish sharoitiga va tarkibidagi 
aralashmalarga qarab, oq, sariq, qizil, havo rang bo’ladi. Suvda oson eriydi. 
Asosan u galit (NaCl) mineralidan tashkil topgan. 


Gips va angidrit bug’lanish kuchli bo’lgan va suvi oqib chiqib ketmaydigan 
dengiz qo’ltiqlarida tuzlarning cho’kishidan hosil bo’ladi. Gips mayda donli zich 
yoki tolasimon oq, kulrang, sariq rangdagi jinsdir. Xajmiy og’irligi 2200 
kgG`m3. mustaxkamligi 20MPa 


Oxaktoshlar juda keng tarqalgan cho’kindi tog’ jinsi hisoblanadi. Ularning 
tarkibiga kaltsit qisman dolomit minerali xam kiradi. Asosan oxaktoshlar kaltsiy 
karbonatdan tarkib topsada kvarts, pirit, gil aralashmalari xam uchraydi. Shunga 
ko’ra - kulrang, oq, sariq yoki qo’ng’ir tusli xillari uchraydi. Tuzilishiga ko’ra 
loyqa aralashsa loyqali, qum aralashsa ko’li, dolomit aralashsa dolomitli, kremniy 
aralashsa kreniyli oxaktosh deb ataladi. Hosil bo’lishiga qarab organogen, 
xemogen, chaqiq va aralashma oxaktoshlar bo’ladi. 

Oroganogyen oxaktoshlar asosan dengiz mallyuskalarining chig’anoqlari, 
marjonlar, mayda dengiz xayvonlari xamda o’simlik qoldiqlaridan paydo bo’ladi. 
Bunday jinslar tuzilishi serg’ovak va g’alvirak bo’lib, keng tarqalgan. Xajmiy 
og’irligi 1200 dan 3100 kgG`m3 gacha o’zgaradi. 
Orgonagen oxaktoshlar turkumiga bur xam kiradi. Bur yumshoq gilli jins bo’lib, 
panjalar bin ishqalanganda eziladi. Rangi oq, kulrang, sarg’ish yoki bo’zrang 
bo’ladi.