Reja: Alkaloid tushunchasini tahlili

Alkaloid tushunchasi: tabiiy, fiziologik faollikka ega bo’lgan, tarkibida azot atomini tutgan organik asoslarga aytiladi. Ayrim adabiyotlarda azot geterohalqa tarkibiga kiradigan moddalar deb keltiriladi. Lekin, bir qator oddiy tuzilishli alkaloidlarda azot yon zanjirda ham bo’lishi mumkin. Masalan, efedrin, meskalin, adrenalin. Azot atomi amid holatida yoki pirrol, indol tarkibida bo’lganda u asos xossasini namoyon qilmaydi. Ammo o’simlik va boshqa tabiiy xomashyodan ajratib olingan bunday moddalar ham alkaloidlarga qo’shiladi.

Umumiy ma’lumot. Tabiiy tuzilishi o’rganilgan alkaloidlarning soni o’n mingga yaqin deb keltiriladi. Ularning kimyoviy tuzilishining xilma-xilligi biologik faollikni ham turliligiga sababchi bo’ladi. Alkaloidlar orasida turli dori vositalari kashf qilingan. Ular qatorida yurak-qon tomir tizimi, nafas yo’llari, onkologik va boshqa ko’plab kasalliklarni davolashda qo’llaniladigan dorilar ma’lum.