Regression va korrelyatsion tahlil ijtimoiy hodisalar orasidagi o‘zaro bog‘lanishlar va ularning turlari



Download 144,07 Kb.
bet5/8
Sana23.01.2023
Hajmi144,07 Kb.
#901444
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
REGRESSION VA KORRELYATSION TAHLIL

x2

xu


Tuproq sifatining ta’siri tufayli kutiladigan hosildorlik

1

48

14

2304

672

17,10

2

70

19

4900

1330

23,6

3

52

21

2704

1092

18,2

4

46

16

2116

736

16,50

5

50

20

2500

1000

17,7

6

66

23

4356

1518

22,40

7

88

30

7744

2640

28,9

8

70

25

4900

1750

23,6



490

168

31524

10738

168,0

Jadvaldagi ma’lumotlarni yuqoridagi tenglamalarga qo‘yib, a va v parametrlar qiymatini aniqlaymiz:





Har bir tenglamaning hadlarini a parametr oldidagi koeffi­tsi­yentga bo‘lamiz:





Ikkinchi tenglamadan birinchisini ayirib, b parametrini aniq­laymiz:

Shundan so‘ng a koeffitsiyentining qiymati aniqlanadi. Bu­ning uchun b parametri qiymatini olingan tenglamalarning har biriga qo‘yish orqali aniqlash mumkin. Birinichisiga qo‘yib aniq­laymiz:




Shunday qilib, korrelatsion bog‘lanish regressiyasining to‘g‘ri chiziqli tenglamasi quyidagi ko‘rinishni oladi:


Ushbu tenglama yordamida u (hosildorlik) ning har bir qa­tor bo‘yicha kutiladigan qiymati, ya’ni tuproq sifatining ta’siri os­tida kutiladigan hosildorlik darajasi aniqlanadi:



Yuqorida olingan tenglama bog‘liqlikning to‘g‘ri chiziqli kor­relatsion tenglamasi hisoblanadi. Bunda v parametri regressiya ko­ef­­fitsiyentini bildiradi, u tuproq sifatining 1 ballga oshishi bilan aniq sharoitda bug‘doy hosildorligining o‘rtacha 0,295 sentnerga oshishligini ko‘rsatadi.


4.Ikki belgi orasidagi egri chiziqli bog‘lanish

Yuqorida ikki belgi orasidagi bog‘lanishni to‘g‘ri chiziqli kor­relatsion bog‘lanish tenglamasi asosida ko‘rib chiqdik. Bu bog‘­la­nish­ning o‘ziga xos xususiyati bo‘lib, bir belgining ozmi-ko‘p­mi bir tekisda o‘zgarishi ikkinchi bir belgining bir tekisda o‘zga­ri­shi­ga olib keladi. Ammo ko‘p holatlarda bir belgining bir tekisda o‘z­­­garishi (oshib borishi yoki kamayishi) boshqa bir belgining notekis o‘z­garishiga olib keladi. Masalan, agar tuproq namligi me’yori­dan oshsa, albatta ekinlar hosildorligining pasayishiga sababchi bo‘­la­­di. Yoki boshqa bir misol. Chorva molining yoshi belgilangan che­­garadan orta boshlasa, mahsuldorlik darajasi pasaya bosh­laydi. Bun­day bog‘lanish egri chiziqli korrelatsion bog‘lanish hi­sob­la­na­di. Qachonki, egri chiziqli bog‘lanish bo‘lib, u ikkinchi tartib­li parabola shakli ko‘rinishida bo‘lsa, bog‘lanish egri chiziqli teng­la­ma bilan ifodalanadi va parametrlari aniqlanib, bog‘liqlikka baho beriladi. Egri chiziqli tenglama quyidagicha ifodalanadi:





Ushbu tenglama parametrlari (a, b1, b2) quyidagi mo‘tadil tenglamalarni bajarish orqali aniqlanadi:
х





Ushbu tenglamalarning parametrlarini aniqlashdan oldin juft korrelatsiya bo‘yicha tuzilgan jadval ma’lumotlariga o‘xshash jad­valda ko‘rsatkichlar aniqlanadi, so‘ngra jadval ma’lumotlarini teng­­lamalarga qo‘yib yechiladi va hodisalar o‘zaro bog‘liqligiga ta’­rif be­riladi, ya’ni omil belgining o‘zgarishi tufayli natijaviy belgining o‘z­garishiga baho beriladi. Omil belgilari bilan natijaviy belgi ora­si­­dagi bog‘lanishni ifodalovchi zaruriy ko‘rsatkichlar jadvalini tu­zib olish zarur. Ma’lumotlar jadvali «juft korrelatsiya» da kelti­ril­gan ma’lumotlar jadvaliga o‘xshaydi, shuning uchun ushbu jadval sxemasidan tenglamalardagi ko‘rsatkichlarga moslab, foydalanish mumkin. Jadval ma’lumotlari aniq bo‘lgandan keyin tenglama­lar­ni yechish mumkin. Jadvaldagi ma’lumotlarni tenglamalarga qo‘­­yish orqali ular yechiladi, shundan so‘ng omil belgilar dara­jalarining o‘zgarishi tufayli natijaviy belgining o‘zgarishiga ta’rif be­ri­ladi.
Tenglamalarni yechish tartibi:

  1. Tenglamalarga jadvalda keltirilgan zaruriy ko‘rsatkichlar qo‘­yiladi;

  2. Tenglamalardagi har bir hadni a parametri oldidagi ko‘rsat­kich­ga bo‘linadi;

  1. Ikkinchi tenglamadan birinchi tenglama ayriladi;

  2. Uchinchi tenglamadan ikkinchi tenglama ayriladi;

  3. Ikki noma’lum hadli ikki tenglama tizimi tuzib olinadi;

  4. Ikki tenglamadagi barcha ko‘rsatkichlarni b1 parametri ol­didagi koeffitsiyentga bo‘linadi;

  5. Birinchi tenglamadan ikkinchi tenglama ayriladi va b2 pa­ra­metr qiymati aniqlanadi;

  6. Tenglamalarning biriga b2 parametr qiymatini qo‘yib, b1 pa­rametr qiymati aniqlanadi;

  7. Dastlabki uchta tenglamaning biriga (2-bandda keltirilgan) b1 va b2 parametrlari qiymatlarini qo‘yib, a parametri qiymati aniq­lanadi;

  8. Egri chiziqli tenglama ( ) ga a, b1, b2 pa­rametrlar qiymatlari qo‘yilib, omil belgining o‘zgarishi tufayli na­tijaviy belgi o‘zgarishiga ta’rif va baho beriladi, hodisalar ora­si­dagi bog‘lanish tavsiflanadi.




Download 144,07 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish