Registrlar hám olardıń túrleri

Soprotsessor registrlari
Soprotsessor registrlar o'nli noqatı siljuchi sanlar menen islewge mólsherlengen bolıp olarda st (0) den st (7) ge shekem bolǵan 8 registrdan paydalanıladı. Olardıń hár biri 80 dane razryadqa iye. Multimedia keńeytpeli pútkil sanlı registrlar MMX0-MMX7 bolǵan registrlardan paydalanıladı. Bul registrlar multimediaǵa maǵlıwmatlardı qayta islewge mólsherlengen olardıń hár birinde 64 razryad bar. O'nli noqatı siljuvchi multimedia keńeytpeli registrlarga XMM0-XMM7 ge shekem bolǵan registrlar kiredi. O'nli noqatı siljuvchi multimedia quralların qayta islewge mólsherlengen hár bir registr 128 razryaddan ibarat. Pentium 2 den baslap engizilgen. Mikroprotsessorning sistemalı registrlari Bul registrlarning atınan kórinip turıptı, olda olar sistemada arnawlı funksiyalardı atqaradı. Naǵız ózi registrlar qorǵawlanǵan rejim jumısın támiyinleydi. Sonıń menen birge olardı sheber programmalaytuǵın hár qıylı ámellerdi orınlaw ushın programma dúziwge tosqınlıq etpeytuǵın mikroprotsessorning arnawlı bólegi dep qarasa boladı.
Sistema registrlari 3 gruppaǵa bólinedi:
basqarıw registrlari - 1
sistema adresleri registrlari - 4
otladka registrlari - 6.
Pentium mikroprotsessorlari ushın tómendegi ózgerisleri kiritilgen aldın bánt etip qoyılǵan CR4 basqarıw registrlari qollanılǵan. MSR registrlar gruppası kiritilgen.
Basqarıw registrlari
Basqarıw registrlari gruppaına besew registr kiritilgen, CR0, CR1, CR2,CR3, CR4. bul registrlarning wazıypası pútkil sistema jumısın basqarıw esaplanadı. Mikrolprotsessor besew basqarıw registrlariga iye sonda da, olardan tek tortası isletiledi. CR1 registri isletilmaydi, sebebi onıń funksiyası anıqlanbaǵan. CR0 registri mikroprotsessorning jaǵdayın jáne onıń jumıs rejimine suwret etiwshi sistema flaglaridan shólkemlesken. Tómende olar menen tanıwamız :

• 
  PE (protect enoble) mikroprotsessorning ámeldegi waqtında qaysı jumıs rejiminde islep atirǵanın kórsetedi. Eger onıń ma`nisi 1 bolsa, qorǵaw rejimi, 0 bolsa real rejim.
  
• 
  MP (math present) soprotsessor bar ekenligi.
  
• 
  TS (task switched) ámeller arasında ótiw (tutastırǵısh zadach).
  
• 
  AM (alignment mask) tegislew maskasi, bul bıyt tegislewdi basqaradi.
  
• 
  CD (cache disable) kesh yadtı ta'kiklash, bul bıyt AM=1 de kesh yad bar ekenligine ruxsat beredi, AM=0 bolsa ta'kiklaydi.
  
• 
  PG (pa ging) yadtı betlashda ruxsat beriw (Pg=1) yamasa atap ótiw(Pg=0)
  

CR2 registri operativ yaddıń bet rejiminde isletilip málim jaǵdaydan shıǵıp ketiwge mólsherlengen. Bul jaǵday tómendegishe:Eger buyrıq yadta ámeldegi waqıtta bolmaǵan bet adresine shaqırıq qilsa, mikroprotsessor bul adresti CR2 registriga jazıp qóyadı. Sol maǵlıwmatqa qaray kerekli bet tabıladı hám yadqa juklenedi. CR3 registri da yaddıń betlashda isletiledi. Bul registrni birinshi dárejeli betler katalogı registri dep atasak boladı. CR4 Pentium mikroprotsessorlarining túrli modellerine payda bolǵan elementlerdi xarakterleydi. Sistema adresler registri, bul registrlar sonıń menen birge yadtı basqarıw registrlari dep da ataladı. Olar mikroprotsessorning multiamalli jaǵdayında maǵlıwmatlardı hám programmalardı qorǵaw ushın qollanıladı. Qorǵawlanǵan rejimde mikroprotsessor adresli ortalıǵı 2 ge bólinedi: