Referat Mavzu: Fosfolipidlar, ularning fiziologik ahamiyati, tarqalishi va xossalari

Adabiyotlar

1. Fosfolipidlar haqida qisqacha ma`lumot
Fosfolipidlar, fosfatidlar — murakkab lipidlar, molekulalarida fosfat kislota qoldiqlari boʻladi. Fosfolipidlar tarkibiga glitserin, yogʻ kislotalari, aldegidlar va azotli birikmalar (xolin, etanolamin, serii) kiradi. Glitserofosfatidlar [fosfatidilxolin (letsitin), fosfatidiletanolamin (kefalin), fosfatidilserin, fosfatidilinozit, kardiolipin] va fosfosfingolipidlar — fingomiyelinlar F.ning muhim vakillari.
Fosfolipidlar tabiatda keng tarq algan. Asosiy struktura komponentlari sifatida hayvonlar, oʻsimliklar va mikroorganizmlar xujayra membranalari tarkibiga kiradi. Oqsillar bilan lipoprotein komplekslar hosil qiladi.
Fosfolipidlar dan tashqari fosfonolipidl a r ham maʼlum, bularda fosfor atomi azot asosiga (xolin va etanolaminga) R—S kovalent bogʻ orqali birikkan. Bu birikmalar mollyuskalar va bakteriyalarda topilgan. 
Fosfolipid bu tuzilishida, xususan qutb boshlarida fosfat guruhi bo'lgan va asosiy skelet sifatida glitserin 3-fosfat yoki sfingosin molekulasiga ega bo'lishi mumkin bo'lgan lipid tabiatining biomolekulalariga murojaat qilish uchun ishlatiladi.
K o'pgina mualliflar, fosfolipidlar haqida gap ketganda, odatda, ular o'zlari esterlanadigan glitserol 3-fosfatdan olingan lipidlar bo'lgan glitserofosfolipidlar yoki fosfogliseridlarni, 1 va 2 pozitsiyalaridagi uglerodlarda, ikkita zanjir turli uzunlik va to'yinganlik darajasidagi yog 'kislotalari deb qarashadi.

Fosfogliseridlar membrana lipidlarining eng muhim guruhini ifodalaydi va asosan glitserolning C3 holatida fosfat guruhiga biriktirilgan o'rnini bosuvchi guruhlarning o'ziga xosligi bilan ajralib turadi.

Fosfatidilxolin, fosfatidiletanolamin, fosfatidilserin va fosfatidilinozitol ularning ko'pligi va hujayralardagi biologik funktsiyalarining ahamiyati jihatidan eng taniqli fosfolipidlar qatoriga kiradi.