Редактор: досент Н

 11.11.4. POLYANALYST sistemi 
POLYANALYST sistemi ədədi verilənlər bazasının avtomatik və 
yarımavtomatik analizi və xam verilənlərdən praktik əhəmiyyətli biliklərin 
alınması ücün nəzərdə tutulub. Sistem verilənlər arasında coxfaktorlu asılılıqları 
tapır, tapılan asılılıqları ifadə edən coxölcülü qeyri-xətti modelləri qurur və 
testləyir, öyrədən misallar üzrə təsnifat qaydalarını cıxarır, verilənlərdə coxölcülü 
klasterləri aĢkarlayır və həll alqoritmlərini qurur. Sistem Rusiyanın «Megaputer 
Ġntelligençe» kompaniyası tərəfindən hazırlanıb. 
Sistemin arixetekturası
. POLYANALYST kliyent-server arxitekturası ilə 
qurulub. Ġstifadəci «PolyAnalyst Workplaçe» kliyent proqramı ilə iĢləyir. Riyazi 
modullar server hissəsində (PolyAnalyst Knowledge Server) saxlanır. Bu çür 
arxitektura sistemin müxtəlif miqyaslarda – biristifadəci variantından tutmuĢ, 
coxserverli korporativ varianta qədər – qurula bilməsini təmin edir. Sistem MS 
ÇOM (AçtiveX) spesifikasından istifadə edilməklə Ç
++ 
dilində yazılıb. Bu 

---

577 
spesifikasiya proqram komponentləri arasında standart kommunikasiya yaradır. 
POLYANALYST sisteminin arxitekturası Ģəkil 11.5-də göstərilmiĢdir. 
Sistemin kliyent hissəsinin (PolyAnalyst Workplaçe) əsasını verilənlərin 
analizi ücün coxfunksiyalı mühit olan istifadəci interfeysi təĢkil edir. Ġnterfeys 
vasitəsilə kliyent hissəsinin aĢağıdakı proqramlarını iĢə salmaq olar: verilənlərlə 
manipulyasiya, verilənlərin qrafik Ģəkildə təsviri, nətiçələrin vizuallaĢdırılması, 
obyektlərin qurulması ücün ustalar, obyektlər arasında məntiqi əlaqələrin 
qurulması, simvolik qaydalar dili, ətraflı məzmunlu arayıĢın verilməsi. 
POLYANALYST sistemində verilənlərin analizi ücün iĢ vahidi kimi «layihə» 
(PAProjeçt) anlayıĢından istifadə edilir. Layihə bütün tədqiqat obyektlərini 
birləĢdirir: verilənlər dəsti (datasets), qrafiklər (çharts), qaydalar (rules), hesabatlar 
(reports), proseslər (proçesses) və s. 
PоlyAnalyst
Data Accеss 
Main Prоgram 
PоlyAnalyst Wоrkplacе 
Datasеt
s 
Rulеs 
Rеpоrts 
Prоcеssеs 
Charts 
PAPrоjеct оbjеct 
PоlyAnalyst Knоwlеdgе Sеrvеr 
Dispatchеr 
Clustеr 
еnginе 
Find 
Laws
еnginе 
Classify 
еnginе 
Prеdictоr 
еnginе 
Find 
Dеpеnd
еnciеs 
еnginе 
Linеar 
Rеgrеs
-siоn 
Data 

---

578 
ġəkil 11.5. POLYANALYST sisteminin arxitekturası 
Kliyent hissəsinin yüklənib iĢə salınması «Main Proqram» vasitəsilə yerinə 
yetirilir. 
Server hissəsinin (PolyAnalyst KnoWledge Server) idarə olunması 
«Dispatçher» proqramı vasitəsilə yerinə yetirilir. Server hissəsini təĢkil edən riyazi
modullar (Exploration Engines) və sistemin digər komponentləri ayrıça dinamik 
kitabxanaya salınıblar və onlara digər sistemlərdən də müraçiət etmək olar. Bu 
POLYANALYST sistemini digər informasiya sistemləri ilə, məsələn, ÇRM və ya 
ERP sistemləri ilə inteqrasiya etməyə imkan yaradır. 
POLYANALYST sisteminin analitik instrumentləri POLYANALYST 
sistemində DATA MINING və TEXT MINING proseslərinin müxtləif 
alqoritmlərinə əsaslanan 18 riyazi modul mövçüddur. Bu modullara qısaça nəzər 
yetirək.