Rangli va qora

 
Volfram kislotasini cho'ktirish 
Bunda, asosan, xlorid kislotasi ishlatiladi, ya'ni: 
Na
2
WO
4
+ 2HCl = H
2
WO
4
+ 2NaCl 
Cho'kmaning hosil bo'lishi boshlang'ich eritmaning boyitmasiyasiga, 
haroratiga hamda cho'ktirish usuliga bog'liq bo'ladi. Agarda eritmalar oddiy sovuq 
holida bo'lsa, oq rangli volfram kislotasining kolloid cho'kmasi hosil bo'ladi. 
Qaynatilgan xlorid kislotasiga natriy volframatni 80 - 90 
0
C gacha isitilgan eritmasi 
qo'shilsa, sariq rangli oson yuviladigan dag'al volfram kislotasini olish mumkin. 

---

183 
Katta zarrachali volfram kislotasi hosil bo'lishi, eritmani xlorid kislotasiga quyish 
tezligiga bog'liq bo'ladi, chunki kristallarning (durlarni) o'sishi cho'kma 
zarrachasining kattali-gini ifodalaydi. 
Hosil bo'lgan volfram kislotasi cho'kmasi natriy xloriddan va erigan 
aralashmalardan yuvib tashlanadi. Bunda awal isitilgan distillangan suv bilan 
dekontaksiyalanadi, so'ng 1% li HCl yoki NH
4
Cl eritmasi bilan yuviladi, chunki bu 
holatda volfram kislotasi yaxshi cho'kma hosil qiladi. 
 
Kalsiy volframat holida cho'ktirish
Bu usulda quyidagi reaksiya boradi: 
Na
2
WO
4
+ CaCl
2
= CaWO
4
+ 2NaCl 
Kalsiy volframatni cho'ktirish jarayoni va uni to'liq cho'ktirish eritmadagi 
natriy volframatning boyitmasiyasiga hamda eritmaning ishqoriy muhitda 
bo'lishiga bog'liq bo'ladi. Natriy volframat eritmasi qizdirilib, zichligi 1,14—1,16 
(ya'ni, 120— 130g/l) gacha keltiriladi, ishqor miqdori 0,3 - 0,7% gacha borishi 
kerak. 
Agarda ishqor miqdori 0,3 % dan kam bo'lsa, eritmadagi volfram to'liq 
cho'kmaydi, ishqor miqdori 0,7 % dan ko'p bo'lsa, cho'kish jarayoni sekinlashadi, 
hajmi kattalashadi va cho'kmadagi chiqindilar miqdori normadan oshiq bo'ladi. 
So'ng xlorid kislotasi eritmasi bilan ishlov beriladi, unda quyidagi reaksiya hosil 
bo'ladi: 
CaWO
4
+ 2HCl = H
2
WO
4
+ CaCl
2