Rahmanova z

Patli epiteliy sudralib yuruvchilar va ayrim qushlar (suvda suzib yuruvchilar va ba’zi kunduzi hayot kechiradigan yirtqich qushlar bunga kirmaydi) ko’zi pirillash pardasining ichki tomonini qoplovchi epiteliyning apikal qismida joylashgan. U ko’zning shox (muguz) pardasini muttasil tozalab turadi. Bunga ir qavatli, ko’p qatorli prizmasimon patli epiteliy deyiladi.
Tonofibrillalar epiteliy hujayrasi sitoplazmasining tabaqalanishi jarayonida hosil bo’ladigan o’ziga xos element. Har bir tonofibrillaning diametri 60-150 A na iyeng bo’lib, juda mayda keratindan tashkil topgan tonofilament, ya’ni protonofibrilla tolachalaridan iborat. Hozirgi zamon tekshirishlar shuni ko’rsatadiki, tonofibrillalar yonma-yon turgan hujayralar membranasiga tutashib turadi, lekin bir hujayradan ikkinchi bir hujayra sitoplazmasiga o’tmaydi. U epiteliy hujayrasi va to’qimani mustahkamlashda aktiv ishtirok etadi.

Bezli epiteliy

Xamma bezlarning asosiy kismi epiteliy to’qimadan tuzilgan. Bezlarning
vazifasini bezlar tuzumining asosini tashkil kilgan epiteliy
to’qimaning hujayralari bajaradi. Bezlar ikki gruppaga bo’linadi:
1.Ekzokrin bezlar
2.Endokrin bezlar
Ekzokrin bezlar. Odam va hayvonlar organizmidagi bezlarning ko’p qismini tashqi sekresiya bezlari tashkil etadi. Ular o’z maxsulotini ovqat hazm qilish sistemasining ichki bo’shlig`iga va nafasi yo’llariga chiqaradi. Demak, bunday bezlar sekret ishlab chiqarish xususiyatiga ega bo’lgan hujayralardan tashqari, chiqaruv kanallari sistiyemasiga ham ega. Bezlarning maxsuloti har xil bo’lib, tarkibi jihatidan bir-biridan farq qiladi. Bez qaysi organda joylashgan bo’lsa, shu organning bajaradigan fiziologik vazifasi ta’minlanishida aktiv ishtirok etadi. Ma’lum bo’lishicha, tashqi sekresiya bezlari juda xilma-xil bo’lib, ular tuzilishi, sekresiya qilish usullari (sekresich tiplari), sekretining tarkibi va tashqariga chiqarish yo’llari bilan bir-biridan farq qiladi. Tashqi sekresiya bezlarini o’rganishda har xil klasiffikasiyalardan foydalaniladi (1-sxema).