Rahim Vohidov, Husniddin Eshooqutov

Qaysi bir gulchehra ul gulbargi xandonimcha bor,
Qaysi bir shamshod qad sarvi xiromonimcha bor.
Bu matlai ham yaxshi voqe' blubturkim:
Tarki mehr aylab agarchi bldi jonon zgacha, To tirikman qilmaumdur ahdi paymon zgacha. Bu matlai xos xayol va arib ado topibdurkim:
Porso yorima may ichmak shior lmish yana, Baski tortarman sabu, egnim figor linish yana. Bu forsiy matlai ham baoyat oshiqona tushubturkim: Bozam baloi jon ami on mohpora shud, Ey voy, on mariz ki dardash du bora shud. Bu matlai ham baoyat oshiqona va muxlisona va muassirona voqe' biubturkim:
Dston, hargah guzar si mazori man kuncd, Joi takbiram duoi joni yori man kuned
Devon hamjam' qilibdur. Yaxshi matla'lari bu muxtasara simas, magar yana bir kitob bitilg'ay» (12. 170). Alisher Navoiy bu ijodkorga samimiy munosabatda bladi. Bu bejiz emas, albatta. Tazkira muallifining zi mazkur sahifada bir ishoradayoq sha samimiyatni qzatgan omilning manbai borasida gapiradi. Shoharib Mirzo—shahzoda. U—Husayn Boyqaroning farzandi. Ammo Shoharib Mirzo tabiatan boshqa shahzodalardan, shuningdek, z aka-ukalaridan farq qiladi. Uning mayli ov, qush janglari singari kngil ochish yinlaridan anchagina uzoqda. Bularning teskarisi laroq, uning qish, rganish, ijod bilan band blishga rujui baland. Zotan, Shoharib Mirzo tabiatidagi bu tomonlar Alisher Navoiyga ma'qul. Shuning uchun ham ulu zbek shoiri Shoharib Miizoni ayricha ehtirom ila xotirlaydi. Manbalarning guvohligidan ayonki, Shoharib Mirzo shunchaki ermak yoki shuhrat uchun onda-sonda badiiy ijodga murojaat qilgan shahzodalardan emas. Aksincha, ijod dardi uning asosiy mashuloti, qalb zarurati sifatida doimiy hamdami blgan.
«Majolis un-nafois»ning sakkizinchi majlisi Sulton Husayn Boyqaro ijodiga baishlangan. Alisher Navoiy tazkirada maktabdosh dstini madh etar ekan, uni saltanat sohibi sifatida emas, balki nazm boining boboni, sz gulshanimng sohibqironi, hakami tarzida sharaflashni z oldida bosh maqsad qilib qyadi. Shuning uchun tazkira sohibi
Sulton Husayn Boyqaro faoliyatidan ana shu maqsadga xizmat qila oluvchi dalillar tanlab, shalar sharhi bilan shuuilangan. Alisher Navoiyning ta'kidicha, «ul hazratning (Sulton Husayn Boyqaroning) xb ash'ori va marub abyoti baoyat kptur va devon ham murattab bo'lubtur» (12.174). «Majolis un-nafois» muallifining guvohligiga kra, mazkur devon asosini azal janrida bunyod etilgan she'rlar tashkil qiladi. Shuningdek, uning tuzilishi ham an'anaviy shaklda blib, tplamga she'rlar arab aliibosi sirasida joylashtirilgan. Alisher Navoiy sha devondan e'tiborga arzigulik matlalarni tanlaydi, ularni ixcham, biroq mazmundor sharh va baholar bilan tldirib, tazkirasiga kiritadi. Shu ma'noda, «Majolis un-nafois»ning sakkizinchi majlisi Husayn Boyqaro ijodiy faoliyati ustida yaxlitgina tasawur paydo qila oluvchi ixchamgina tadqiqotni xotirga keltiradi. Tazkira muallifi nazarida Sulton Husayn Boyqaro baytlarida qllanilgan she'riy san'atlar ham chetda qolmaydi. Alisher Navoiy asar tabiati ktara olishi mumkin blgan darajada maktabdosh dsti misralarining oyaviy mazmuni, shakl va mundarijasi muvozanatini taminlashdagi mahorati ustida ancha jonli, his-hayajondan xoli blmagan fikrlarni rtaga tashlaydi. Masalan, «be» harfi bilan intiho topuvchi azallardan biri xususida «Majolis un-nafois»da qiymiz: «Bedillig'idin telba knglin tilay boronin bu azalda oxirigacha musalsal aytilibdur va zebo deyilibdur: Telbarab itgan kngilni istadim liar yon borih, To-u daryo-vu biyobonlarni bir-bir axtarib...(12. 175). Firoq zulmidin jona t va knglida tobin tqa tushgan qil pech-u tobia tashbih qilibdur va arib tashbih voqe' blubtur: Ey firoqning zulmidin jonimda t, knglumda tob, tqa tushgan qO kabi jismim aro ham pech-u tob» (12. 176). Ta'kidlash rinliki, Alisher Navoiyning Husayn Boyqaro she'riy merosi xususidagi mulohazalari ayrim nuqsonlardan ham xoli emas. Xususan, sha davr tasvir uslubi ta'sirida aytilgan jimjimador, mubolaali jumlalar, baho me'yorining buzilishi hollari, his-hayajon bilan aytilgan iboralar ham uchrab turadi. Ana shunday holat qator harflar bilan tugallanuvchi baytlardan oldin yoxud keyin kelgan tazkiranavis izohlarida kzga tashlanadi. Jumladan, «zol» harfi sarlavhasidan keyin shunday jumlani qiymiz: «Bu harfda dai muqaddam turkigy shuarodin, xoh Mavlono Lutfiy va xoh Mavlono Sakkokiykim Movoraunnahrda malikul-kalom erdilar, nazara kelmaydur, hamono yqtur