Радиотехник тизимлар назарияси асослари

1.8. Quyoshning ichki tuzilishi
Bizga faqat Quyoshning atmosfera qatlamlarigina ko‘rinadi. Bu qatlamlarda lizik sharoit astronomik kuzatishlar (o‘lchashlar) orqaJi o‘rganiladi. Bunday lckshirishlarga asoslanib atmosferada balandlik bo‘yicha temperatura (T), zichlik
(p) va bosim (P) larni o‘zgarish qonuniyatlari chiqariladi, atmosferaning kimyoviy tarkibi aniqlanadi va uni moddasining yutish koeffitsiyenti va notiniqlik darajasi hisoblab topiladi. Kuzatishlardan olingan bu ko‘rsatkich- larni bir-biri bilan bog‘liqligini (masalan, ideal gazlar qonunini) bilgan holda ulami atmosferada balandlik bo‘yicha o‘zgarishi, gaz qonunlarini qo‘llash yo‘li bilan tekshirib ko‘riladi. Barcha ko‘rsatkichlarni gaz qonunlariga mos keladigan sferik-simmetrik atmosfera modeli hisoblanadi. Bunday model bir jinsli atmosfera modeli bo‘lib, unda T, p, P ni balandlik yoki radius bo‘yicha o‘zgarishi jadval tarzda beriladi. Shunday modelga ko‘ra, fotosferada T, p, P ichki qatlamlar tomon tez suratlar (20 K/km) bilan o ‘zgarishini ko‘rish mumkin (1-jadval). Bu ko'rsatkichlar fotosfera ostidagi bizga ko‘rinmaydigan qatlamlarda ham Quyoshning markazi tomon o ‘zgarishi va ular Quyosh markazida maksimal qiymatga yetishi kerak.
Quyoshning fotosfera ostida joylashgan ichki qatlamlari bizga ko‘rinmaydi. Bu qatlamlarda moddaning fizik holati to‘g‘risidagi nazariy tasawur fotosfera qatlamlaridagi fizik sharoitni ichki qatlamlar tomon ekstropolyatsiya (cho‘zish) yo‘li bilan shakllangan. Quyoshning ichki qatlamlarida T, p, P ni radius bo‘yicha o‘zgarishini ifodalovchi modelga asoslanib, bu qatlamlar- da massa (BJ>) va yorqinlik (L) larning o‘zgarishi hisoblanadi. Ichki qatlam- larning kimyoviy tarkibi fotosferanikidek deb qabul qilingan holda, Quyoshning to‘la massasi ITj) va yorqinligi L hisoblanadi va ular o‘lchashdan olingan massa va yorqinlik bilan solishtiriladi. Nazariy hisoblashlaming to‘g‘ri- ligini ko‘rsatuvchi me‘yor o‘lchash natijalariga mos kelishidir.
29