Radio jurnaliSTİKA

Yaradıcı (aparıcı) nəzarət. 
Moderator verilişi 
başlamazdan əvvəl operator səslərin balansını 
yoxlamalı və səhvləri aradan qaldırmalıdır. Spiker 
hərəkət edərkən digər iştirakçının mikrofonunu 
söndürə və ya müzakirə zamanı qarşı tərəfə çox əyilə 
bilər. Fərdi səs səviyyələrində olan müxtəlifliklər 
iştirakçılarda əsəb, həyəcan, çaşqınlıq və ya 
susqunluq yarada bilər. Həmçinin, kağız xışıltısı, 
bilərziklərin cınqıltısı, yandırılan kibrit çöplərinin və 
stola vurulan barmaqların səsi kimi kənar səslər də 
nəzərə alınmalıdır. Hər hansı bir hərəkətin effektinin, 
səsin səviyyəsinin dəyişməsinin və arzuolunmaz 
səslərin qarşısını almaq üçün moderator qulaqcıqdan 
istifadə edir. 
Verilişin montajı.
Mövzunu yekunlaşdırmaq nadir 
hallarda moderator üçün arzuolunandır. Əgər 
müzakirə uğurlu olubsa, onda dinləyici artıq əsas 
bəndləri və onları müdafiə edən dəlilləri tanımışdır. 
Əgər yekunlaşdırmaq lazımdırsa, yaxşı olar ki, hər 
spikerə “son sözü”nü demək imkanı yaradılsın. 
Alternativ olaraq moderator qrupa növbəti 
mərhələyə keçid üçün sual verə bilər: “Bəs sizcə 
indi necə olacaq?”. Suala dolğun cavab vermək üçün 
müəyyən vaxt təyin olunmalıdır. 
Uğursuz sonluqlar çox yaxşı verilişləri korlamışdır. 
Moderator proqramın vaxtının bitməsi təəssüratını 
dinləyicilərdə yaratmamaılıdır: 
“Yaxşı, qorxuram ki söhbəti burada 
sonlandırmalıyıq...”
“Bu günlük vaxtımız bura qədər idi...”
“Təəssüf ki, sonuncu məqamı tədqiq etməyə vaxtımız 
çatmadı...”
Proqram materialı ona verilmiş vaxt ərzində əhatə 
etməlidir. Verilişin sonuna 1-2 dəqiqə qalmış 
moderator iştirakçılara ayrı-ayrı minnətdarlığını 
bildirməli, mövzu ilə əlaqədar olan növbəti 
proqramlara, ictimai hadisələrə və yardım xətlərinə 
dəvət etməlidir.
Yayımdan sonra iştirakçıların hansı qeydləri etməyin 
lazım olduğunu düşünmək vaxtı gəlir. Bu mərhələdə 
iştirakçılar həssas və köməksiz olur, mövzuya dair 
gətirdikləri sübutların nə qədər ədalətli olduğunu 
bilməyə can atırlar. Onlara dərin təşəkkür edilməli 
və əgər qeyri-rəsmi danışmaq istərlərsə, imkan 
verilməlidir. Bir qısa fasilə və qonaqpərvərlik çox 
yaxşı qarşılanır. 
Müzakirələr asanlıqla nəzarətdən çıxa bilər, ona 
görə də efir qrupu konkret hazırliğa malik olmalı və 
onu izləməlidir. Aparıcılıq məsuliyyətli, daim ayıqlıq 
və gərginlik tələb edən iş olduğundan aparıcı daim 
mövzuya daxil edilən bütün məsələlərlə çox yaxşı 
tanış olmalıdır. 
Əgər hər kəsin onsuz da ətraflı surətdə 
danışdıqlarından söhbət etmək, deyilənləri 
təkrarlamaq istəmirsinizsə, əvəzində yaxşı, canlı,