Radio jurnaliSTİKA

BÜLLETEN REDAKTORU

---

51
V BÖLÜM
RADİO XƏBƏRİN HAZIRLANMASI / 
YAYIM JURNALİSTİ VƏ YA REPORTYOR
Reportyorların əsas işi xəbər hekayələri tapmaq, 
səs yazmaq, tərtib etməkdir. Çox zaman yazdıqları 
materialların audiomontajını da özləri edirlər. Hər bir 
reportyor yaxşı yazmağı bilməli, sürətli və səliqəli 
işləməlidir. Çox zaman onlar hadisə yerindən birbaşa 
yayım edirlər.
Yayım jurnalisti və ya reportyorlar xəbər otaqlarının 
meydandakı döyüşçüləridir. 
Xəbərləri işıqlandırmaq, 
hadisə yerindən xəbər hazırlamaq, hadisələrin 
gedişatını işıqlandırmaq və s. Bu jurnalistlərin əsas 
funksiyaları audio və videomateriallar toplamaq 
(sayt və ya səhifəyə yerləşdirmək üçün istifadə 
oluna biləcək videomateriallar). Tələb edilən 
keyfiyyətlər yaxşı mətn yazmaq bacarığı, xəbəri 
qurmaq, diqqətlilik, davamlılıq, sürət və “radionu 
düşünmək” (radioya uyğun materiallar hazırlamaq). 
Radionun digər yaradıcı peşə sahiblərindən fərqli 
olaraq, reportyorların işi studiyadan kənardadır. Bir 
qismi isə bölgələrdə, başqa region və hətta xarici 
ölkələrdə fəaliyyət göstərir. Hətta daha böyük 
radiostansiyaların regionlarda və xarici ölkələrdə 
reportyorların effektli fəaliyyətini təmin etmək üçün 
ofis saxlamaq təcrübəsi də məlumdur. Lakin xərclərin 
daha az olması məqsədilə reportyorların öz evlərinin 
bir otağında mini-ofis yaratmaları təcrübəsi də 
məlumdur.
Radioreportyorun görməli olduğu işlər:
▪ Xəbər hekayələrini tapmaq və araşdırmaq, onları 
müxtəlif auditoriyalar üçün hazırlayıb efirdə 
oxumaq,
▪ Hadisə yerindən birbaşa yayım aparmaq, 
əvvəlcədən yazılmış proqramlar, fiçə və ya sənədli 
verilişlər üçün material yazmaq və montaj etmək.
Radioreportyopra verilən tələblər:
1. Gözəl xəbər hekayəsini yaratmaq yollarını 
anlamalı və zövqə, intuisiyaya sahib olmalısan,
2. Əla yazı və təqdimat vərdişlərin olmalı, məzmunu 
müxtəlif auditoriyaların zövqünə uyğunlaşdırmağı 
bacarmalısan,
3. Orijinal ideyalar yaratmalı və bu ideyaları 
auditoriyaya çatdırmaq barədə kreativ-yaradıcı 
düşünməlisən,
4. Səsdən radio üçün effektli istifadə etməyin 
yollarını daim axtarmalısan,
5. Hər şeylə maraqlanmalı, suallar verməyə hazır 
olduğun kimi DİNLƏMƏYİ də bacarmalısan
6. Təzyiq altında effektli və sakit işləməyi bacarmalı, 
cəld reaksiya verməli, müəyyən müddət 
daxilində- vaxt qıtlığı şəraitində işləməlisən,
7. Canlı reportaj və müsahibənin tələblərinin 
öhdəsindən gəlməlisən,
8. Əlaqələr qurmaq, insanlardan informasiya 
almaq bacarığı ilə yanaşı, diplomatiya, empatiya 
və səbrlə tamamlanmış yaxşı kommunikasiya 
vərdişlərinə sahib olmalısan,
9. Məxfiliyi qorumalı və informasiyanı izləməkdə 
israrlı olmalısan, ideyaların proqram halına 
salınması üçün qarşıya çıxan çətinliklərin 
öhdəsindən gəlməli və böyük, daha təcrübəli 
həmkarlarla məsləhətləşməlisən,
10. Hekayələrin, xəbərlərin emalı zamanı ədalətli 
və balanslı olmaq şərtilə obyektivliyi təmin 
etməlisən,
11. Çox yaxşı ümumi fon bilgilərinə sahib 
olmaq şərtilə xəbərlər və cari hadisələrlə 
maraqlanmalısan,
12. Ən müxtəlif səsyazma avadanlığından istifadə 
etməyi öyrənməli və müxtəlif radio studiyalarda 
işləməyi bacarmalısan,
13. Radio prodakşna dair hüquqi, etik normaları 
bilməlisən,
14. Lazım gəldiyində lisenziyaları (musiqilərin və 
cınqlların da müəlliflik hüququ bura daxildir) 
almaq prosedurlarını bilməlisən,
15. Yayım, junalist qaynaqlarının qorunması, müəllif 
hüquqları, diffamasiya və s. jurnalist fəaliyyət 
baqlı bu tipli qanunvericilikdən xəbərdar 
olmalısan,
16. Təhlükəsizlik qaydalarını və prosedurlarını 
bilməlisən,
17. Güclü İT biliklərinə malik olmalı, mətnləri 
emal etməyi bacarmalı, ideal halda isə audio 
materialların montajını bilməlisən,
18. Radio bazar haqqında biliklərin olmalı, başqa 
stansiyalar, proqram tipləri, auditoriyadan yaxşı 
baş çıxarmalısan.