R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

kitobchi, a q lli, daftarchi, sharsimon, uysimon.
Bu so ‘zlarni ikki
guruhga b o ‘la m iz:
1
) 
[paxtakor], [ishchi], [aqlli], [sharsimon]',
2) 
(kitobchi), (daftarchi), (uysimon).
H a r ik k a la guruh so ‘zi h a m yasam a so ‘z hisoblanadi. B iroq
b irin ch isi 
q u la y lig i, 
odatlanilganligi, 
keng 
iste’m o llilig i 
bilan
xara k terla n sa , 
ikkinchi guruh 
unchalik 
qulay em asligi, 
kam
iste ’m o llilig i, favquloddaligi bilan ajralib turadi.
D e m a k , birinchi guruh ijtim oiy shartlanganlik xossasiga ega va
sh u b o isd a n yuqoridagi zikr etilgan belgilar ulam ing barchasi u c h u n
u m u m iy . I k k in c h i guruh esa nutqiy h od isa ekanligi, en d igin a s o ‘z
yasash q o lip id a n chiqqanligi b o is, odatlanilm aganlik, favquloddalik
kasb etgan .
K o 'r in a d ik i, 
nutqiy 
yasam a 
so ‘ztiing 
ayrimi 
nutq
b o sq ic h id a g in a mavjud b o is a , b a ’zilari o 'z in i chiqargan q olip d an
u zo q la sh ib , b ir butun h o ld a liso n iy sathga «ko‘tarilib ketadi».
H o s ila s in in g lison va nutqqa m unosabati jihatidan so ‘z yasash
q o lip i 
h a m
farqlanadi. 
U la m i u n u m siz 
(tarixiy) va u n u m li
(z a m o n a v iy ) so ‘z yasash qolipi sifatida farqlash lozim .
N u tq iy yasam a so ‘zning liso n iy sathga k o ‘tarilishi bir n e ch a
b o sq ich d a k e c h a d i. U n i nutqdan lisonga siljishi, lisoniylashish i
darajasiga k o ‘ra quyidagicha tartiblash m um kin:
1) ixtisoslashgan leksema;
2