gapda ishtirok etayotgan birliklar orasida pog‘onali munosabat ham
mavjuid.
Pog‘onali
munosabat
degaada
birlikning
boshqasi
tom onidan qamrab olinislii tushuniladi. Masalan,
{Halim) va
(Karim) s o ‘zlari erkak kishining ismi bo‘lib, ayolning isrni bo’lgan
(Halima) so‘ziga qarama-qarshi turadi. Lekin ulaming barchasini
[ism] leksemasi qamrab oladi. [¿»re] leksemasi esa, [nom] leksemasi
bilan birgalikda, [or] leksemasi tomonidan qamrab olinadi. U n i
shartli ravishda quyidagicha tasawur qilish mumkin (9-jadval):
9-jadval
Ot
Ism
nom
Halim
Salim
Gulnora
Lola
q o ÿ
kitob
B u pog‘ona yuqoriga va quyiga qarab yana davom ettirilishi
m um kin.
Demak,
[Salim], [ism],
[ot] leksemalari pog‘onali
m unosabatga kirishgan. Lisoniy birliklarning pog‘onali munosabati
ikki
xil. Masalan,
[daraxi] va [tana], [ildiz], [barg], [shox]
birliklarining o'zaro munosabati
[daraxi] va [olma], [o'rik], [nok],
[gilos] leksemalarining o‘zaro munosabatidan farq qiladi.
A w a lg i pog‘onali munosabatda
[daraxt] butunni va qolganlari
q ism n i ifodalasa, keyingisida
[daraxt] turni ifodalab, mevaning
m uayyan nomini ifodalovchi birliklar turning ko'rinishi - jins
sifatida namoyon bo'ladi. Ikkinclii munosabatdagi birliklar [
daraxt]
Do'stlaringiz bilan baham: |