R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

ham ifo d a lo v c h i, s e m a n t ik jih a td a n g ip ero n im g a nisbatan b o y
bo'lgan lug'aviy b i r l i k .
G iponim va g ip e r o n im o r a sid a g i a lo q a m a n tiq iy asosga ega. Bu
esa obyektiv b o r liq d a g i u m u m iy lik tu sh u n ch a si bilan b o g ‘liq.
M asalan, 
[daraxt]
g ip e r o n im i j i n s m a ’n o s in i ifod alovch i le k se m a
sifatida daraxtning b a r c h a tu r in i ifo d a lo v c h i leksem alarni le k sik -
sem an tik m u n o s a b a t asôsid a b ir la sh tir ib , lek sik -sem a n tik g u r u h
hosil qiladi. S h u b o is d a n
[daraxt]
le k se m a si gip eron im sifa tid a
■
- . . .
j ? 
k f til! 
. 
•
117

---

gip on im i b ila n leksik-semantik aloqaga kirisha oladi. Masalan,
[daraxt] -[qayin], [daraxt]-[terak], [daraxt\-[dub\,
[
daraxt\-[ archa].
G ip o n im la r teng huquqli bo'lib, giperonimga munosabati bir
xil. O ’z navbatida, bu munosabat polisemiya va omonimiya
hodisasi b ila n ham bog‘lanadi. Masalan, o'zbek tilidagi [
daraxt
]
nom i d astlafc ikki guruhga bo'linadi: mevali daraxt va manzarali
daraxt. M e v a li daraxt o ‘z mevasining nomi bilaa ataladi. Shuning
uchun b u leksem a ko‘p ma’noli bo'lganligi bois bir tomondan
[meva]
, 
ikkinchi tomondan [
daraxt
] giperonimi bilan semantik
m u n o sa b a tga kirishadi:
[Afieva] 
[olma]-[o ‘rik]-[shaftoli]-\behi].
[D araxt]: [o'lma\