LL
254
(LL
254
)
LSs/40 (LSs/40)
LSL254(LSL254)
6
6
6
I
I
I
7
7
7
Fi254
13%gips
13%gips
Alyuminiy oksidi Merk
G (tip 60/E)
7,5
9-10 %gips
10-40
GF
254
(tip 60/E)
7,5
9-10%gips+f.i.
10-40
Alyuminiy oksidi Woelm (FGR)
asosli (DS)
neytral (DS)
9
y ° ‘q
30
kislotali (DS)
7,5
y ° ‘q
30
GDC
4
yo q
30
10% gips
30
Magniy silikat Woelm (FGR)
10
Mg-SiO2(2%)
30
Ko‘pchilik chet el firmalari YUQX uchun tayyor silikagelli plastinkalar ishlab chiqariladi.
Bunday plastinkada mustahkam qavat hosil qilgan alyuminiy oksid markasi ishlatiladi.
Xromatografiya uchun alyuminiy oksidining asosan neytral va kislotali formasi qo‘llaniladi.
Neytral formasi suvsiz moddalar eritmasidan, alkan, aldegid, spirt, fenollar xosilalarini
ajratishga yaxshi yordam beradi. Kislotali
formasi esa karbon kislotalar va turli xil kislotali
xarakterga ega bo‘lgan moddalar aralashmasini ajratish uchun qo‘llaniladi. Sorbentlarning aktivligi
ularning o‘z tarkibida saqlagan suv miqdori bilan bog‘liq. Alyuminiy oksidining aktivligini
aniqlashda uglerod IV xlor sistemasida bo‘yoq standart
moddalar to‘plamidan foydalanib, yupqa
qatlam xromatografik jarayon o‘tkaziladi. Standart bo‘yoq moddalarning plastinkalardagi R f
ko‘rsatkichlari aniqlanib, jadval bilan solishtiriladi va aktivligi aniqlanadi.
T arkibida alyuminiy oksid saqlagan yupqa
qatlamli plastinkada bo‘yoq standartlarning R f______ ko‘rsatkichlari.
Bo‘yoqlar
Bo‘yoqlar bo‘yicha aktivlik darajasi
IIIIIIVV
Azobenzol
0,59
0,74
0,85
0,95
p-metoksiazobenzol
0,16
0,49
0,69
0,89
Sudan I
0,01
0,25
0,57
0,78
Sudan IV
0,00
0,10
0,33
0,56
p-aminoazobenzol
0,00
0,03
0,08
0,19
YUQX da sorbent sifatida silikagel va alyuminiy oksid bilan bir qatorda yana mayda dispers
sellyuloza kukuni xam qo‘llaniladi. Sellyuloza plastinkada bog‘lovchi materiallarsiz mustahkam
qavat
hosil qiladi.
Ular aminogurux bilan tugallanadigan, nitril bog‘ va aldegidlarni
adsorbsiyalovchi organik polimerlar hisoblanadi. Poliamidlarning kation almashuv xususiyatini
oxirgi karboksil gruppalar, amil almashinuvini esa amino gruppalar taminlaydi.
Poliamidlar polyarsiz moddalarni adsorbsiyalash xarakteriga ega.
Erituvchilarni elyuatrop qatori quyidagi tartibda bo‘ladi:
suv
CHidamsiz va turli xil nordonlashtirilgan poliamidlar konsentrlangan kislota va turli xil
organik
kislotalarda, erituvchilarda eritiladi. Ular ishqorda kuchsiz kislotalarda, organik
erituvchilarda erimaydi. Poliamid kukuni aralashmasini plastinkaga o‘tkazish uchun suvda emas,
balki metil va etil spirtida suspenziya tayyorlab olinadi. Bu poliamidlarni gidrofobligi bilan bog‘liq.
Bunda erituvchilar kukuni massasidan 3-4 marta ko‘p olinadi. Poliamidlar uchun bog‘lovchi sifatida
249
kraxmal ishlatiladi. Aralashma platinkada qizdirmasdan quritiladi. Poliamidlar yuqori sorbsion
sig‘imga egaligi va yaxshi tanlanuvchanligi, jarayonlarga to‘liq qo‘shila olishi uchun YUQX da keng
qo‘llaniladi. Amaliyotda sorbentlar tayyorlash uchun ularning moddalarni ajra olish xususiyati asos
qilib olingan. Avval xromatografik ajratilishi zarur bo‘lgan moddalarni eruvchanligi ko‘riladi. Ularni
gidrofil va gidrofob xususiyatga egaligi aniqlanadi.
Funksional
guruxlar
tabiati
aniqlanadi, shundan keyin kislotali, neytral va amfoter xususiyatga egaligiga axamiyat beriladi.
Nihoyat sorbentlar bilan kimyoviy bog‘ hosil qila olishi va sorbent va bog‘lovchi materiallar
ta’sirida kimyoviy bog‘lar o‘zgarishi tekshiriladi.
YUQX uchun qo‘llaniladigan tayyor plastinkalar
Silufol: tagli sifatida - alyuminiy folgasi, sorbent-yirik g‘ovakli silikageldan foydalaniladi.
UB 254li silufol yuqoridagi tarkibga qo‘shimcha fluoressentlanuvchi indikatorlar qo‘shib
tayyorlanadi.
Silpiril: tagli - alyuminiy folgasi, sorbent yirik g‘ovakli silikagel, bog‘lovi modda kraxmal.
Diafol: sorbent diostolit UB 254 saqlovchi fluoressentli indikatorlar bilan aktivlangan silufol
plastinkasi.
Tayyor plastinkalar xromatografiya kamerasida
distillangan suvda
yuvilib, 4
daqiqa
davomida 650S quritgich shkafida quritiladi. So‘ngra xromatografik aniqlash uchun ishlatiladi.
Yupqa qatlam sorbentli plastinkalar tayyorlash.
1
.
Silikagel sorbent kukunini tayyorlash. KSK silikagel sorbentini tayyorlash uchun ular
avval aralashmalardan tozalanadi. SHu maqsadda uni 18-20 soatga 1:1 nisbatda suyultirilgan
xlorid kislotaga solib qo‘yiladi. So‘ng kislota to‘kib yuboriladi. Silikagelni suv bilan yuviladi va 2 -
3 soat nitrat kislota: suv 1:1 nisbatdagi aralashmasi bilan chayqatiladi. Kislotalar bilan ishlov
berilgan silikagelni oddiy suvda yuvib, so‘ng neytrallanguncha distillangan suv bilan yuviladi.
0
2
SHundan so‘ng 130 S 4-6 soat davomida quritgich shkafida quritilib, silikagelni maydalab 1 sm da
1600 gacha teshikli elakda elanadi. Tayyor sorbent og‘zi zich berkiladigan idishlarda saqlanadi.
2. Gips kukuni tayyorlash. Gipsni ( CaSO4 .2N2O) 6 soat davomida 1600S da quritgich
shkafida qizdiriladi. So‘ng gipsni forfor xavonchada dastak bilan maydalanadi va elakdan
o‘tkaziladi.
3.Sorbsion massa tayyorlash va plastinkalarga o‘tkazish.
Do'stlaringiz bilan baham: 
