Р 38 р 38 О. Д. Раҳимов, И. Х. Сиддиқов, М. О. Муродов. Ҳаёт фа

1.
Объектни жойлашиш шартлари – 
ядровий ракета зарбаси 
бериш мумкин бўлган шаҳар ѐки бошқа нишонлардан узоқлиги, 
объект жойлашган ҳудудда юқори хавфлиликдаги объектларнинг 
мавжудлиги (АЭС, кучли таъсир этувчи захарли моддалар 
омборлари), ҳалокатлар ва табиий офатлар вақтида объектни сув 
босиш эҳтимоли ва б. 
2. Объектнинг муҳандис-техник комплекси тавсифи – 
қурилиш зичлиги, бино ва иншоотларнинг ѐнғинга чидамлилик 
даражаси, конструктив хусусиятлари. 
 3. Ишлаб чиқариш жараѐнлари – 
тавсифи, ѐнғин ва 
портлашга хавфлилик категориялари. 
ФВ вақтида объектнинг барқарор ишлашини таъминлашга 
қаратилган асосий йўналишлар: 
1. Объект ва унинг бино ва иншоотларини рационал 
жойлаштириш: 

регион (ҳудуд)ни комплекс ривожлантириш; 

объектни санитар меъѐрлар ва қоидалар (СМ ва Қ) Қ-01-51-
90 талаблари асосида қуриш ва жойлаштириш; 

тинчлик вақтидаги эҳтиѐжлар ва мудофаа учун ер ости 
майдонларидан фойдаланиш; 

ишлаб чиқариш инфраструктурасини шаҳардан ташқари 
зонада шакллантириш; 

объектларнинг категорияларини ўрнатиш ва б.
2. Ишлаб чиқариш ходимлари ва аҳолини ФВлар вақтида 
ҳимоялашни ташкил этиш: 

алоқа ва хабар бериш тизимини такомиллаштириш; 

ҳимоялашнинг асосий усулларидан комплекс фойдаланиш; 

эвакуация (хавфсиз жойга кўчириш)ни ташкил этишни 
такомиллаштириш; 

зарарланган ҳудудда аҳоли фаолияти режимини ишлаб 
чиқиш; 

зарарсизлантириш ишларини ўтказишга тайѐрланиш; 

озиқ-овқатларни ҳимоялаш.
3. Объектдаги саноат ишлаб чиқариш ишларини ФВлар 
шароитига тайѐрлаш:

---

247 

маҳсулот ишлаб чиқаришни дублирлаш; 

ишлаб чиқаришни ФВлар вақтида маҳсулот ишлаб чиқариш 
учун технологик тайѐрлаш, ФВлар шароитида маҳсулот 
ишлаб чиқариш режимига ўтказиш (ҳарбий вақтларда); 

хавфсиз ишлаб чиқариш технологияси ва қурилиш 
материалларини жорий этиш; 

кучли таъсир этувчи захарли моддалар заҳирасини 
камайтириш; 

биноларни енгил материаллардан қуриш ва б.