Р 38 р 38 О. Д. Раҳимов, И. Х. Сиддиқов, М. О. Муродов. Ҳаёт фа

 

---

256 
 Қўшимча ўқиш учун мавзулар 
1. Фавқулотда вазиятларда фуқаро муҳофазаси кучларини
моддий-техник таъминлаш. 
2. ФВлардар ҳимоя қилишнинг ҳуқуқий асослари 
3. Табиий ФВлардан аҳолини ва ҳудудларни муҳофаза қилиш
4. Фуқаро муҳофазасининг муҳандис-техник тадбирлари. 
5. Тинчлик ва ҳарбий вақтларда аҳолини эвакуация қилишни 
ташкил этиш. 
6. Аҳолини ва ҳудудларни ФВлардан муҳофаза қилишни тиббий 
таъминоти. 
7. Техноген тусдаги ФВлардан ҳимояланиш тадбирлари. 
8. Яширин ва пана жойлар ҳамда уй ости хона(подвал)ларидан 
фойдаланиш қоидалари. 
9. Фавқулотда ҳолатлар оқибатларини бартараф этиш. 
10. Фавқулотда вазиятларда ҳаракатланиш тартиби. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

257 
V БОБ. 
 Жароҳатланганда, шикастланганда ва фавқулотда 
вазиятлар вақтида врачгача биринчи ѐрдам
Таянч иборалар: 
жароҳат, шикаст, ток уриши, лат ейиш, 
синиш, чиқиш, захарланиш, куйиш, қон кетиш, офтоб ѐки совуқ 
уриши, жгут, юрак массажи, сунъий нафас. 
Ишлаб чиқаришни комплекс механизациялаштирилиши, 
электрлаштириш, автоматлаштириш янги энергия турларидан 
(лазер, атом ва бошқалар) ва кимѐдан кенг фойдаланиш турли хил 
хавфли омилларни вужудга келтирадики, натижада маълум бир 
сабаб 
оқибатида 
жароҳатланишлар 
юзага 
келади. 
Жароҳатланишлар хавфли омиллар турига боғлиқ ҳолда турли 
хил ва турли оғирликда бўлади. Ҳар қандай шароитда ҳам 
жароҳатланган кишига биринчи тиббий ѐрдам кўрсатиш жароҳат 
оғирлигини камайтиришда ѐки жароҳатланган кишининг ҳаѐтини 
сақлаб қолишда муҳим роль ўйнайди. Шу сабабли, ҳар бир ишчи 
биринчи тиббий ѐрдам кўрсатиш усулларини ва қоидаларини 
пухта билиши зарур.