Р 38 р 38 О. Д. Раҳимов, И. Х. Сиддиқов, М. О. Муродов. Ҳаёт фа

4.7. Фавқулотда вазиятлар вақтида ҳаѐт фаолияти 
хавфсизлигини таъминлашга қаратилган тадбирларни 
режалаштириш 
Режалаштириш, ФВлар вақтида ҳаѐт фаолият хавфсизлигини 
таъминлашнинг етакчи функцияси ва марказий бўғини 
ҳисобланади. 
Режалаштиришда 
хавфсизликни 
таъминлаш 
мақсадида амалга ошириладиган тадбирлар вақти, ресурси ва 
тадбирларни бажарувчи шахслар кўрсатилади. 
Режалаштиришда ҳужжат-режа тузилади ва у қуйидаги 
қисмлардан иборат бўлади:

тадбирлар номи (иш тури); 

ишларни бажариш вақти; 

ишларни бажариш учун зарур ресурслар (тури, сони, 
миқдори, манбаи); 

ишни бажарувчи масъул шахс (ҳар бир пункт бўйича); 

бажарилишини назорат қилиш усули. 
Режанинг матн қисми икки бўлимдан иборат бўлиб, биринчи 
бўлимда ФВлар вақтидаги шарт-шароитларни баҳолаш бўйича 
хулосалар, иккинчи бўлимда эса ФВлар хавфидан аҳолини 
ҳимоялаш тадбирлари кўрсатилади. 
Ушбу тадбирларга асосан қуйидагилар киритилиши мумкин: 

ФВ тўғрисида хабар бериш тартиби;

кузатиш ва разведкани ташкил этиш; 

қутқарув ва бошқа муҳим ишларни бажариш учун куч ва 
воситаларни тайѐрлаш; 

ФВ лар таъсирини бартараф этиш ѐки сусайтириш 
тадбирлари; 

одамлар ва материал бойликларни ҳимоялаш тадбирларини 
тезкор бажариш усуллари; 

тиббий таъминот; 

дозиметрик ва кимѐвий назорат; 

ишлаб чиқаришни ҳалокатсиз тўхтатиш тартиби; 

---

244 

одамларни ҳимоялашни ташкил этиш, ШХВ билан 
таъминлаш; 

эвакуация тадбирларини ташкил этиш, уларни бошқариш; 

ҳар хил шароитларда қутқарув ишларини ташкил этиш 
тартиби; 

юқори ташкилотларга ва ФВ лар бўйича тузилган 
комиссияларга ахборот ҳамда маълумотлар бериш тартиби. 
Режага турли хил зарур луғавий ва тушунтирувчи 
характердаги материаллар ҳам илова қилинади. Режа реал, қисқа 
мазмунли лекин, тўлиқ ифода этилган, иқтисодий жиҳатдан 
мақбул бўлиши ҳамда объектнинг барча имкониятларини ифода 
этиши зарур. 
Режанинг реаллиги табиий ва техноген кўринишдаги ФВлар 
вақтида хақиқий ишлаб чиқариш шароитида ҳаѐт фаолиятни 
таъминлаш бўйича тизимли равишда турли хил машғулотлар ва 
амалий машқлар ўтказиш йўли билан текширилади.