Qutlimuratov nurbek matkarimovichning mahalliy xomashyolar va chiqindilar asosida yangi ionitlar sintezi

2.2.9 – rasm. PVX va MEA modifikatsiya reaksiyasi konsentratsiya darajasining MEA konsentratsiyasiga logarifmik bog‘liqligi

Berilgan grafikdan foydalanib reaksiya tartibi ushbu egri chiziqning qiyaligi asosida topilgan, uning qiymati 1,24 ga teng. SHunday qilib, reaksiyaning konversiya darajasining konsentratsiyaga bog‘liqligi quyidagi ko‘rinishga ega:
V=K∙[DEA]^1,24
Olingan qiymat (n>1) geterogen sharoitda reaksiyaning klassik o‘tkazilishi haqidagi adabiyotlar ma’lumotlariga mos keladi.
K – bu tenglama bo‘yicha hisoblangan reaksiya tezligi konstantasi 1,25∙10^-2 sek∙l/mol qiymatga teng ekanligi aniqlandi.
Polivinilxloridning monoetanolamin bilan modifikatsiyalash jarayoniga ta’sir etuvchi fizik-kimyoviy omillar
Mahalliy xomashyosifatida plastikatlangan polivinilxlorid (PVX), tarkibida MEA saqlagan gaz tozalashda ishlatilgan ikkilamchi chiqindi mahsuloti ishtirokida tarkibida azot tutgan PVX-A-N-2 anioniti olindi. Buning uchun dastlab plastikat polivinilxloridga xlor atomlarini o‘rniga asos xossali aminoguruxlarini kiritish maqsadida monoetanolmin saqlagan gaz tozalashda ishlatilgan ikkilamchi chiqindi mahsuloti ishtirokida modifikatsiyalash reaksiyalari olib borildi. Modifikatsilash jarayonlariga turli omillarning tasirini olingan anionitning statik almashinuv sig‘imiga (SAS) asoslanib o‘rganish natijasida jarayonning maqbul sharoitlari topildi.
Polivinilxloridga monoetanolminni modifikatsiyalash jarayoniga reksiya davomiyligining bog‘liqligi:
Ma’lumki, reaksiyaning davomiyligi ham madifikatsiyalanish jarayoniga ta’sir qiladi. SHu sababli keyinchalik reaksiya davomiyligining polivinilxlorid bilan MEAning modifikatsiyalanish darajasiga ta’siri o‘rganilgan. Reaksiya 130⁰C (403K) haroratda 30-360 daqiqa vaqt oralig‘ida o‘tkazildi. Mazkur tadqiqotlarning natijalari 2.2.10 - rasmda keltirilgan.

2.2.10- rasm

2.2.10- rasm: Polivinilxloridni MEA bilan modifikatsiyalab olingan anionitning SAS qiymatining davomiyligiga bog‘liqligi (SMEA=80%; T=403K)

YUqoridagi 2.2.10 – rasmdan ko‘rinib turibdiki, modifikatsiyalanish reaksiyasining davomiyligi 5 soat olib borilganda olingan anionitning statik almashinish sig‘imi (SAS) eng yuqori bo‘ldi, so‘ngra esa sezilarli darajada o‘zgarmaydi, malum vaqtdan keyin esa bir oz kamayganligini ko‘rishimiz mumkin. SHuningdek PVX zanjiridagi funksional guruxlarning fazoviy tuzilishi va regulyarligi MEA molekulalarining birikishiga ma’lum darajada ta’sir qiladi. Bu vaqt suyuq MEA polivinilxlorid granulalari g‘ovaklariga kirib borishi va MEAning makromolekula zanjiriga modifikatsiyalanishiga etarli bo‘lganligi xulosa qilindi.