Qutlimuratov nurbek matkarimovichning mahalliy xomashyolar va chiqindilar asosida yangi ionitlar sintezi

II-BOB. MAHALLIY XOMASHYOLAR VA CHIQINDILAR ASOSIDA YANGI ANIONIT OLINISHINING QONUNIYATLARI
Hozirgi vaqtda mavjud tabiiy va sintetik polimerlarni anologik o‘zgartirib, ularning xususiyatlarini o‘rganish, ularni sanoatning turli tarmoqlarida keng ko‘lamda qo‘llash jadal tarzda rivojlanmoqda. Ion almashinuvchi material bugungi kunga kelib sanoatning barcha sohalarda ishlatilmoqda. Xususan Gidrametalrugiya sohasida rangli, noyob, og‘ir va nodir metallarni ajratib olish va texnologik eritmalarni konsentrlashda, issiqlik elektrostansiyalari va kimyo ishlab chiqarish zavodlarida suvni tayyorlashda, suvni yumshatishda chiqindi hamda oqova suvlarni tozalashda ko‘p miqdorda ishlatiladi. Bugungi kunda mamlakatimizda ishlatiladigan ion-almashinuvchi materiallarning taxminan 95% i chet-eldan valyuta hisobiga import mahsulotlaridir. Shuning uchun mahalliy xomashyolardan yangi ionalmashinuvchi materiallarni sintez qilib, ularning fizik-kimyoviy va sorbsion xossalarini o‘rganish hamda sanoatga joriy qilish dolzarb vazifalardan biri hisoblanadi.
Hozirgi vaqtda Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy Universiteti Polimerlar kimyosi kafedrasining ilmiy xodimlari va professor M.G.Muxamediev boshchiligida tomonidan mahalliy xom ashyolardan bir qator yangi poliakrilonitril (PAN) asosidagi tolasimon (k.f.d.D.A.Gafurova), nanotolali, poliakrilamid (PAA) asosidagi gelsimon (k.f.d. T.Raximov) va PVX asosidagi granulalangan ionalmashinuvchi ionittlar sintez (k.f.d. D.J.Bekchanov) qilingan.
Shular asosida granulalangan polivinilxlorid bilan oltingugurtni modifikatsiyalab yangi sulfatkationit sintez (PhD. M.M.Juraev) qilingan [100]. Olingan sulfokationitni polietilenpoliamin (PEPA) bilan aminlash natijasida tarkibida azot va oltingugurt tutgan poliamfolit (PhD. S.Yu.Xushvaqtov) olindi. Ushbu dissertatsiya ishi ham yuqorida keltirilgan ishlarning davomi hisoblanib, mahalliy xomashyolar va tarkibida monoetanolamin hamda dietanolamin saqlagan chiqindi mahsulotlari asosida ionitlarni sintez qilishga bag‘ishlangan.