Qurilish vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti


Qurilish gipsning xususiyatlari



Download 4,47 Mb.
Pdf ko'rish
bet21/164
Sana31.12.2021
Hajmi4,47 Mb.
#225763
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   164
Bog'liq
boglovchi-moddalar

 
2.5 Qurilish gipsning xususiyatlari 
Gipsli  bog‘lovchi  moddalar  kuydirilgan  gips  toshni  mayda  qili  tuyib  hosil 
qilinadi  (gips  tosh  asosan  tarkibida  ikki  malekula  suv  bo‘lgan  kalsiy  sulfat  SaSO
4
  
2H
2
O dan iborat). Gips-toshning kuydirish temperaturasi va sharoitiga qarab qurilish 
gipsi,  juda  mustahkam  gips  hamda  angidrdli    sement  hosil  bo‘ladi.  Tarkibida  ikki 
malukula suv bo‘lgan kalsiy sulfatli cho‘kindi tog‘ jinsi gipsni (SaSO
4
  2H
2
O) suvsiz 
gips  deb  ataluvchi  angidrid  toshni  (SaSO
4
)  va  ayrim  sanoat  chiqindilarni  pishirib 
gipsli  bog‘lovchilar  olinadi.  GOST  125-57  da  ko‘rsatilishicha,  birinchi  nav  gips 
ishlab chiqarish uchun tarkibida SaSO

2H
2
O ning miqdori 90%, ikkinchi nav uchun  
esa 65% dan kam bo‘lmagan tabiiy gips-tosh kerak. 


31 
 
Tabiiy  gips-tosh  oq  rangli,  qattiqligi  2  (Moos  shkalasi  bo‘yicha),  zichligi 
2200...2400 kg/m
3
 bo‘lgan jinsdir. Gips-tosh zapaslari SSSRda juda keng tarqalgan. 
Hozirgi  vaqtda  Donbass,  Ural,  O‘rta  Osiyo,  O‘zbekistondagi  Kogon  gips  koni  va 
Kavkazdagi  yirik  gips  konlari  bog‘lovchi  moddalar  ishlab  chiqarishda  katta 
ahamiyatga ega bo‘lmoqda.  
150...170
0
S temperaturada kuydirilgan gips-toshni mayda qilib tuyib hosil 
qilingan mahsulot qurilish gipsi deb ataladi.  
Ikki  malekula  suvi  bo‘lgan  kalsiy  sulfatni  65 
0
S  da  qizdirganda  u  o‘z 
xususiyatini  o‘zgartiradi  va  tarkibidagi  suv  asta-sekin  yo‘qolib,  degidratatsiyalana 
boshlaydi. Bunda gips-tosh 1,5 molekula suvni yo‘qotib, yarim molekula suvli gipsga 
sein aylanadi, bu quyidagi reaksiya bilan ifodalanadi: 
SaSO
4
  2H
2
O  = SaSO
4  
5H
2
O  + 1,5H
2
O. 
Gips-tosh  zichligi  undagi  aralashmalarga  bog‘liq  bo‘lib,  2200...2400kg/m
3
  ni 
tashkil  qiladi.  Gipsdan  tayyorlangan  shag‘alning  hajmiy  massasi  1300...1600kg/m

dan  iborat bo‘lib, namligi keskin ravishda 3...5% va undan ko‘p chegarada o‘zgarib 
turadi. Moss shkalasi bo‘yicha gipsning qattiqligi 2. 
Gipsning  suvda  eruvchanligi  (kalsiy  sulfat  hisobida)  18
0
S  temperaturada  -0,2; 
40
0
S temperaturada - 0,21 va 100
0
S da 0,17%. SHuni aytish kerakki, temperaturaning 
32
0
S  dan  41
0
S  gacha  oralig‘ida  gipsning  eruvchanligi  eng  yuqori  bo‘ladi.  Turli 
tadqiqotlarning ma’lumotlariga ko‘ra, gipsning suvda eruvchanligi tulicha. Gipsning 
suvda  eruvchanligi  gipsni  o‘ta  tuyingan  eritmalar  hosil  qilish  qobiliyatiga 
shuningdek, uning kristallarining katta-kichikligiga bog‘liq. 
Yuqori mustahkam gips asosan α-SaSO
4
∙2N
2
O dan iborat. Uni, SaSO
4
∙2N
2
O ni 
germetik asboblarda bug‘ bosimi ostida yoki bir hil tuzlarni suvli eritmasida termik 
ishlovi berilib, so‘ng quritib kukun holatiga keltirib olinadi. Ishlab chiqarish shundan 
iborat xom-ashyoga avval issiq ishlovi beriladi va bunda gips toshidan kristallangan 
suv  suyuq-tomchi  holatda  ajraladi  va  α-  SaSO
4
∙0,5N
2
O  ga  o‘tadi.  So‘ng  olingan 
mahsulot quritiladi va maydalanadi (tuyuladi). 
Ma’lum bo‘lgan usullar quyidagilarga bo‘linadi: 


32 
 
1.  avtoklav  usuli:  bunda  gipstoshi  germetik  asboblarda  atmosfera  bosimidan 
baland bosimda to‘yingan bug‘ muhitida suvsizlanadi. 
2. atmosfera bosimida bir hil tuzlarni suvli eritmasida gipstosh qayta suvsizlanadi. 
Avtoklav  usuli  o‘z  navbatida  ikkiga  bo‘linadi:  1)  suvsizlanishi  avtoklavda 
o‘tqaziladi, quritish – maxsus apparatda amalga oshiriladi. 2) suvsizlanish va quritish 
birlashib bitta asbobda o‘tqaziladi. 
Avtoklav ishlovini o‘tqazish  –  10-12  soat  davom  etadi.  Quritilgan  modda sharli 
tegirmonda maydalanadi. Bu usulni kamchiligi - issiqlik ishlovi uzoq davomiyligi va 
yonilg‘i ko‘p sarflanishidir. 

Download 4,47 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   164




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish