Qurilish materiallari

Mis va uning qotishmalari. Mis toza holda cho'zilishdagi mustahkamligi past (200-250 MPa), zichligi 8,9 g/sm³, suyuqlanish harorati 1083°C bo'lgan qizg'ish rangli metall bo'lib, issiqlik va elektr tokini yaxshi o'tkazadi. Qurilish materiallari sifatida mis sof holda deyarli ishlatilmaydi, ammo mis asosidagi qotishmalardan keng foydalaniladi.
Latun (jez) mis va rux (40%gacha) qotishmasi bo'lib, tarkibiga legirlovchi qo'shimchalar sifatida aluminiy, qo'rg'oshin, nikel, qalay va marganes qo'shiladi. Latun kimvoviy tarkibiga qarab tompak Л96 va Л90 (88-97% mis), yarim tompak Л80 va Л85 (79-86% mis), latun Л 62, Л68, Л70 (62, 68, 70% mis mutanosiblikda), aluminiyli latun ЛА 77-2, marganetsli latun ЛМб58-2, temir- marganetsli latun ДЖМц 59-1-1 va nikelli latun ЛН65-5 turlarga bo`linadi.
Bronza mis va qalay, marganets, aluminiy, nikel, kremniy, berilliy va boshqa elementlar qotishmasidir. Bronzaning cho'zilishdagi mustahkamligi kimyoviy tarkibiga qarab 150-800 MPa.
Qalayli bronza atmosfera, tuz eritmalari va kislotalarga chidamli, aluminiyli bronza mustahkam va kimyoviy muhitlarga chidamli, kremniyli bronza yedirilishga va yuqori haroratga bardoshli. Bronza sanitariya-texnika buyumlarining metall qismlari, furnituralar tayyorlashda ishlatiladi.
Rux ko'kimtir-oq rangli metall, korroziya muhitiga chidamli, po'lat buyumlarni ruxlash uchun ishlatiladi.
Titan kulrang-oq rangli metall bo'lib, 1665°C da suyuqlanadi, zichligi 4,32~4,50 g/ sm³ Titan yuzasida hosil bo'lgan oksid parda korroziya muhitiga, yedirilishga chidamli bo'ladi. Uning mexanik va texnologik xossalarini yaxshilash maqsadida tarkibiga legirlovchi aluminiy, molibden, vanadiy, marganets, xrom, kremniy, temir va boshqa metallar qo'shiladi.
Titan BT5, BT5-1, BT6, BT8, ВТ 14, OT4 kabi markalarda bo'ladi. Titan qotishmalarining cho'zilishdagi mustahkamligi 700- 1400 MPa. Titan qotishmalari sovuq va issiq holda yaxshi deformatsiyalanadi, payvandlanadi va korroziya muhitlariga chidamli bo'ladi.
Qo'rg'oshin kulrang-ko'k rangli og'ir metall bo'lib, qoliplarga yaxshi quyiladi, prokatlanadi. Qo'rg'oshin kislotalarga bardoshli, rentgen nurlaridan himoyalaydi. U maxsus qurilishda ishlatiladi.