Mavzu: Po’lat va uning turlari Reja: Kirish Po’lat haqida umumiy ma’lumot

Mavzu:Po’lat va uning turlari
Reja:
Kirish
1.Po’lat haqida umumiy ma’lumot
2.Konstruksion po’latlar
3.Asbobsozlik po’latlari
4.Uglerodli po’latlar
5.Legirlangan po’latlar
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar


Tayanch tushunchalar:

1. 
   St - stal ya’ni pо‘lat ma’nosini bildiradi.
   
2. 
   Kp ~ kipyashiy - kaynaydigan
   
3. 
   Mn - margenets, B-bissemer, K – konvertor usulida pо‘lat olish.
   
4. 
   Legirlovchi element-suyuq metallning tarkibiga qо‘shilib uning xossalarini о‘zgartiruvchi modda.
   

1.Po’lat to’g’risida umumiy ma’lumot
Metallurgiya zavoddarida temir rudalaridan avval chо‘yan, chо‘yandan esa pо‘lat ishlab chiqariladi. Uglerodli pо‘latlarning asosi temir (97-99,5%) bо‘lganligi bilan unda ma’lum miqdorda (Mn,S,Si,P,N) va ba’zi tasodifiy qо‘shimchalar (Cr,W,Cu) va boshqa elementlar xam bо‘ladi. Temir uglerod qotishmalarining xossalariga uglerodning ta’siri juda katta. qotishmada uglerod miqdori ortgan sari uning puxtaligi ortib, plastikligi kamayib boradi.
Uglerodli pо‘latlarda doimo bо‘ladigan elementlar mikdori
ma’lum darajada, masalan: Mn-0,7%, Si-0,5%, R-0,005%, S-0,05% dan oshmasligi kerak.
Po‘lаt – bu tеmir аsоsli qоtishmа bo‘lib, tаrkibidа mа’lum miqdоrdа bоshqа lеgirlоvchi elеmеntlаr hаm bo‘lаdi. Po‘lаtlаrning mingdаn оrtiq turlаri mаvjud bo‘lib, ulаr tаrkibi vа tаyyorlаnish jаrаyonidаgi tеrmik ishlоvlаr turi bilаn fаrqlаnаdi. Bu mаtеriаlning mехаnik хоssаlаrigа uglеrоdning miqdоri judа sеzilаrli tа’sir ko‘rsаtаdi, оdаtdа 1% dаn ko‘p bo‘lmаgаn miqdоrdа qоtishmа tarkibidа uglerod bo‘lаdi.
Temir tarkibida 0.02% dan 2.14%gacha uglerod miqdori bo’lgan qotishmalar po’lat deyiladi.
Po’lat – mashinasozlik, transport, qurilish va boshqa ko’p sohalarda muhim material hisoblanadi.


Po‘lat, bu mashina va asbobsozlikda, qurilishda, shuningdek turli asboblar tayyorlashda ishlatiladigan asosiy materialdir. Po‘latlar nisbatan arzon bo‘lib, ko‘p miqdorda ishlab chiqariladi. Po‘lat muhim mexanik, fizik-kimyoviy va texnologik xossalar koMnleksiga ega. Po‘latlar kimyoviy tarkibi, vazifasi, sifati, oksidsizlantirish darajasi va strukturasiga ko‘ra klassifikatsiyalanadi.
Mashinasozlikda ishlatiladigan pо‘latlar ishlatish soxalariga va kimyoviy tarkibiga kо‘ra tubandagi guruxlarga bо‘linadi.