Qurilish materiallari, buyumlari va konstruksiyalarini ishlab chiqarish

b) Sement tayoqcha-namunalarini egilishdagi mustahkamligini aniqlash 
Tomonlari 40x10x160 mm li tayoqcha namunalarning egilishdagi musthkamlik chegarasini aniqlashda MII-
100 (4-rasm) asbobi ishlatiladi. Sinashga tayyorlangan namuna qo„zg„aluvchan ikki tayanchga o„rnatiladi va 
maxovik vinti o„ngga buraladi, natijada koromisloga mahkamlangan ko„rsatgich shkaladagi "0" ga 
to„g„rilanadi. Keyin mashina elektr tokiga ulanib, vklyuchatel "oldinga" holatga qo„yiladi va koromisloga 
o„rnatilgan yuritgich yukni o„ng tomonga siljitadi. 
4-rasm. Sementli namuna-larning 
egilishdagi 
mustah-kamlik 
chegarasini aniqlash asboblari:
a) tayoqcha shaklidagi namunalar 
tayyorlanadigan kolip; b) MII-100 
asbobi. 
Natijada unga o„rnatilgan koromislo o„ng tomonga og„adi va yelka tayanchni ko„tarish hisobiga namuna 
egiladi. Namunaga tushayotgan kuch koromisloning o„ng tomoniga o„rnatilgan schetchik orqali kuzatib 
turiladi. 
Namuna ikkiga bo„lingan vaqtdagi schetchik ko„rsatgan son sementning egilishdagi mustahkamlik 
chegarasini bildiradi. Namuna sinalgandan so„ng koromislo o„nga og„ib shayba va amortizatorga tayanadi. 
Natijada MP-V mikropereklyuchateli elektryuritgichni elektr tokidan uzadi. Vklyuchatelni «ketinga» holatiga 
qo„yilsa, mashina koromislosi avvalgi holiga qaytadi. Sinash natijalari 5-jadvalga yozib boriladi. 
5-jadval. 
Sinash 
muddatlari, kun 
Namunaning egilishdagi mustahkamlik chegarasi, MPa. 
O„rtacha arifmetik qiymati 
1 
2 
3 
3 
7 
28 
v) Sementning siqilishdagi mustahkamligini aniqlash 
Sementli qorishmadan tayyorlangan 40x40x160 mm li uchta namunani egilishga sinagandan keyin oltita 
yarimtali namuna olinadi va ularning xar birini alohida-alohida sinab, sementning siqilishdagi mustahkamlik 
chegarasi aniqlanadi. 
Buning uchun gidravlik pressning ostki va ustki tagligi orasiga o„rnatilgan po„lat plastinka ustiga namuna 
qo„yiladi va 5-rasmda ko„rsatilgandek siqilishga sinaladi. Po„lat plastinkaning bir tomonini chizig„i chiqqan 
bo„ladi. Namuna o„rnatilganda uning tekis qirrasi plastinkaning chizig„iga tegib turadi, xamda namunaga 
а) 
b) 

---

22 
tushadigan kuch qorishmaning (qolipga) joylashish qatlamiga parallel bo„lishi kerak. Namunaga beriladigan 
kuchning tushish tezligi sekundiga 2

0,5 MPa dan oshmasligi kerak. Kuchning ortishi natijasida namuna 
buziladi va shu vaqtdagi strelka ko„rsatgan kuch jadvalga yoziladi.