Qurilish materiallari, buyumlari va konstruksiyalari texnologiyasi

2.2.  Beton va temirbeton maxsulotlarini qoliplash 
Maxsulotni  qoliplashdagi  asosiy  maqsad  -  zarur  o‘lcham  va  shakldagi 
maxsulotni  olish  bilan  birga  armatura  va  o‘rnatiladigan  detallarning  to‘g‘ri 
joylashishi va betonning maksimal zichlash va bir xil strukturasini hosil qilishdir.  
Beton qorishmasini qoliplash klassifikatsiyasi quyidagichadir: 
- 
Quyish  usuli  orqali.  Bu  usulda  tashqi  kuchlar  ta’sirisiz  qolipni  yaxshi 
to‘ldiruvchi yuqori oquvchan beton qorishmalaridan foydalaniladi;  
- 
Qoliplashning  tebratish  usullarining    bir  necha  turlari  mavjud.  Qolipga 
quyilgan beton qorishmasining butun xajmi  vibromaydonchalarda  zichlanadi; 
- 
CHuqurlikda ishlaydigan vibratorlar yordamida maxsulotlarni qoliplash. 
Bundan tashqari qorishmani ichkaridan tebratish maxsulot ichida kovak hosil qilish 
uchun  avvaldan  o‘rnatilgan  vibrovkladishlar  yordamida  ham  amalga  oshirilishi 
mumkin; 
- 
Maxsulotlarni  yuza  vibratorlari  yordamida  qoliplash.  YUza vibratorlari 
yordamida  maxsulotlarni  qoliplash  qolipga  to‘ldirilgan beton  qorishmasining  ustiga 
o‘rnatilgan siljuvchi titratuvchi yuza orqali amalga oshiriladi; 
- 
Maxsulotlarni  tashqi  titratish  orqali  qoliplash  qolipning  tagi  yoki  yon 
devorlariga maxkam o‘rnatilgan vibratorlar yordamida amalga oshiriladi; 

---

 
- 
Qoliplashning  markazdan  qochuvchi  kuchdan  foydalanish  usuli.  Bu 
usulda  maxsulotssentrifugalarda  qoliplanadi.  Bu  usulda  qoliplanganda    beton  
qorishmasi ssentrifuga  barabanini  tez  aylanti rilganda hosil bo‘ladigan markazdan 
qochuvchi kuch natijasida  qolipga bir xilda tarqalib zichlanali; 
- 
Torkretlash  usulida  maxsulot  tayyorlash.  Bu  usuldassement-qum 
qorishmasi  yoki  mayda  donali  beton  qorishmasi  armatura  to‘ri,  qolip  yoki  maxsus 
matritsa yuzasigassement pushka yordamida siqilgan havo yordamida purkaladi; 
- 
Beton qorishmasini presslash. Presslash usuli qolipga to‘ldirilgan  qum-
sementli  yoki  mayda  zarrali  beton  qorishmalarini  butun  yuzasi  bo‘yicha  shtampli 
presslash  orqali  va  mundshtukli  presslashda  beton  qorishmasi  chiqish  teshigi 
(mundshtuk)ga  tomon  kichrayib  boruvchi  kameraga  tomon  presslash  orqali  amalga 
oshiriladi.  Mundshtukdan  presslangan  maxsulot  uzun  butun  tasma  ko‘rinishida 
chiqib boradi. 
- 
Beton qorishmasini trambovkalab zichlash. Bu usul baton qorishmasiga 
ko‘p martalab presslash kuchini berish bilan ajralib turadi. 
Bulardan  tashqari  maxsulot  tayyorlashning  vibroprokatlash,  vibrovakuumlash 
kabi boshqa usullari mavjud.