Qurilish jarayonlari. Bino inshootlarni barpo etish texnologiyasi toshkent 2021

4. Qurilish texnologiyalarining moddiy elementlari, mehnat resurslari va texnik vositalari.

• Sanoat korxonalarida ishlab chiqariladigan yoki karerlardan qazib olinadigan qurilish materiallari;

Qurilish ko‘p miqdordagi moddiy (material) elementlarni iste’mol qilish bilan bog‘liq bo‘lib, ular o‘z ichiga quyidagilarni qamrab oladi:

Qurilish texnologiyalarining moddiy elementlari

• Zavod sharoitida yoki bevosita qurilish maydonida tayyorlanadigan yarim fabrikatlar - chala tayyor maxsulotlar (beton aralashmasi, qorishmalar);

Qurilish texnologiyalarining moddiy elementlari

• Qurilish sanoati korxonalarida ishlab chiqariladigan qurilish konstruktsiyalari, detallar va buyumlar;

Qurilish texnologiyalarining moddiy elementlari

• Sanoatning turli tarmoqlari korxonalari yetkazib beradigan bino va inshootlar konstruktsiyalarining turli xil mahsulotlari, materiallari, elementlari.

Qurilishdagi ishchilarning kasblari va malakalari

• Ishchilarning kasblari – bu ularning doimiy faoliyati bo‘lib, ular bajaradigan ishlarning (montajchi, betonchi, bo‘yoqchi) turi va xususiyati bilan belgilanadi.
• Mutaxassislik (ixtisos) – mazkur ish turi bo‘yicha yanada tor ixtisoslik (montajchi – yuqorida ishlovchi, temir beton yoki metall konstruktsiyalar montajchisi). Turli xil qurilish ishlari va jarayonlarini bajarish uchun tayyorgarlik darajasi turlicha bo‘lgan, ya’ni turli malakaga ega ishchilar kerak.
• Malaka - ma’lum bir murakkablikdagi ishni bajarish uchun bilim va malakalarning mavjudligi. Malakaning ko‘rsatkichi razryad hisoblanib, u har bir kasbning va razryadning malaka tavsiflariga muvofiq o‘rnatiladi.

Texnik va tarifli normalash

• Qurilishdagi ishchilarning mehnat unumdoriligi bajarilayotgan ishlarning unumi va mehnat sarfi bilan belgilanadi. Qurilish ishchilarining mehnat unumdorligi birlik vaqt (soat, smena) davomida tayyorlangan mahsulot miqdori (m, m2, m3, dona, tonna) bilan yoki birlik mahsulotni tayyorlash uchun sarflangan ish vaqti mehnat sarfi (odam-soat, odam-smena) bilan aniqlanishi mumkin. Unumdorlik – vaqt birligi (soat, smena va h. k.) ichida ishlab chiqarilgan maxsulot miqdori; Mehnat sarfi unumdoriligni baholashning asosiy ko‘rsatkichlaridan biri hisoblanadi. Birlik maxsulotga mehnat sarfi qanchalik kam bo‘lsa, mehnat unumdorligi shunchalik yuqori bo‘ladi. Har bir qurilish jarayonining mehnat sarfi miqdori texnik normalash bilan tartibga solinadi.