ARG‘UMOQ
(Azim S y n tarjimasi)
Yilqisi bilan mashhur,
Qadim qipchoq yerida
Oqib boradi uyur,
Kuygan o‘tlar selida.
Tomirimda qaynar qon,
Tulporidan saylab ber.
Yeldiray misli bo‘ron
Ostin-ustin bo‘lsin yer.
Yellar alanga olsin
Arg‘umoqning qonida.
Qiyoq, alaflar qolsin
Tuyoqlar to‘zonida.
Yashash, kurash nimadir,
Bilib qo‘ysin arg‘umoq.
Jasorat bizga taqdir,
Guldurab ketsin so‘qmoq!
|
Savol va topshiriqlar:
|
|
|
|
|
1.
|
http://eduportalAytsam,ko‘pdirozorim,
|
“Yilqisi bilan mashhur, Qadim qipchoq yerida” satr arida qaysi
|
|
yurt ko‘zda tutilayotganini ayting.
|
|
2.
|
“Oqib boradi uyur, Kuygan o‘tlar selida” shbihini .izohng
|
|
Nega o‘tlar kuygan va ular ne bois selga o‘xsh il yo ir deb o‘ylay-
|
|
siz?
|
|
3.
|
“Yeldiray misli bo‘ron, Ostin-ustin bo‘lsin ye ” ifodasini
|
|
izohlashga urining.
|
|
4.
|
“Yellar alanga olsin Arg‘umoqning q nida” tasvirini tushuntirib
|
|
bering.
|
|
5.
|
“Qiyoq, alaflar qolsin Tuyoqlar
|
‘z nida” satrlari zamiridagi
|
|
hayotiy va badiiy ma’no haqida m
|
lohaza yuriting.
|
6.
|
“Yashash, kurash nimadir, Bilib qo‘ysin arg‘umoq” satrlarining
|
|
mazmunini izohlang.
|
|
7.
|
“Jasorat bizga taq ir, G ldirab ketsin so‘qmoq!” satrlaridan
|
|
qanday badiiy ma’no angla ingiz?
|
|
8.
|
Sizningcha, sh ’r agi arg‘umoq timsoli nimani anglatadi?
|
9.
|
She’rga chopayotgan arg‘umoqlar shiddatini ko‘chirishda qanday
|
|
vositalardan foydalanilganini aniqlang.
|
10.
|
She’rni yod oling.
|
|
MAMBET BOTIRNING QATL OLDIDAN AYTGANLARI
(Shavkat Rahmon tarjimasi)
“Bismilloh!
O‘zimni unutgayman olis yo‘lga tushganda, Jang-jadaldan to‘yganman,
Egarda tug‘ilgandim,
O‘lmoqdaman kishanda,
Tongda meni it kabi qiladilar sazoyi.
Horib terlagan otning hidini unutgayman,
So‘g‘ishlar urhosini unutgayman zindonda.
Tongda jismim burdalab, alangaga tutgaylar,
Shon-shuhratin yo‘qotgay boshim bunday vidoda
Unutgayman xotinlarning titrab-qaqshab t rganin,
Yalang‘och qilichdaydim,
Zang bosadi tig‘imni.
Chalajon bir ilonday tomog‘imda yur gim.
E, yo‘q,
Mening yuragim — pati yulingan shunqor.
Unutgayman,
Yagona najotkorim — Xud ni,
Unutgayman yong‘inlar, qirg‘inlar ham duoni”.
Hayhot, dashtda oy s zar
Barxanlarni qiyalab,
Moyalarga iliqib y radir nortuyalar.
Qozoqning qozonida vishillab sut toshadi,
Itlar z rikkani an bir-birin qonga bo‘yar,
Mamb botir zindonda ko‘kka qarab yotadi,
To‘lin oy-chi botirning qo‘liga nonday qo‘nar.
|
Savol va topshiriqlar:
|
|
|
|
1. “O‘zimni unutgayman olis yo‘lga tushganda” shaklidagi e’tirof
|
|
tabiatan kurashchan qahramonning qaysi jihatlarini aks ettiradi
|
|
deb o‘ylaysiz?
|
2.
|
“Egarda tug‘ilgandim, O‘lmoqdaman kishanda” satrlari
|
|
zamiridagi hayotiy va badiiy ma’nolarni ifodalashga urining.
|
3.
|
“Tongda meni it kabi qiladilar sazoyi” deyilishi sababini izoh-
|
|
lang.
|
http://eduportal
|
4. “Horib terlagan otning hidini unutgayman, So‘g‘ishlar urhosini
|
unutgayman zindonda” misralariga asoslanib qahramon hayot
|
|
|
tarzi haqida so‘zlang.
|
5.
|
“Yalang‘och qilichdaydim, Zang bosadi tig‘imni” satrlari
|
|
zamiridagi ulkan anduhni izohlang va uning ifodalanish tarziga
|
|
e’tibor qarating. “Yalang‘och qilich”, “zang bosgan tig‘“ tashbih-
|
|
larining ildizlarini toping.
|
6.
|
“Chalajon bir ilonday tomog‘imda yuragim” satrida aks etgan
|
|
http://eduportal
|
|
ruhiy holat haqida o‘ylang. Chalajon ilon bilan bezovta y rak
|
|
timsollarini qiyoslang.
|
7.
|
Lirik qahramonning: “E, yo‘q, Mening yuragim p ti yu ing n
|
|
shunqor”, degan e’tirofini sharhlang.
|
8.
|
“Hayhot, dashtda oy suzar Barxanla ni qiy l b” sviri q ysi
|
|
yurt manzaralarini ko‘z oldingizga kelti ganini ay ib, bu
|
|
tasvirning vazifasini tushuntiring.
|
9.
|
She’rning so‘nggi bandidagi tasvirni iz hlang. Tutqun dardining
|
|
miqyosi, fojiasining balandligi bilan turmushning shafqatsiz
|
|
oddiyligi o‘rtasidagi ziddiyatga e’tib qiling.
|
10.
|
Botir qo‘liga “nonday qo‘ngan oy” tasviri sizda qanday
|
|
tuyg‘ular uyg‘otganini ayting.
|
ТUNGI ТAQQOSLAR
(Siroji in Sayyid tarjimasi)
Sen — asalsan go‘yo,
esladimmi — tishlar sirqirar,
Sen — bir hazil,
ki dastingdan yurak zirqirar.
Men faqirman, kim ham xafa qilardi!
Do‘zax ko‘rdim, endi jannat istar dil.
Eh, nechun boshqalar seni sevadir,
sevmagin, o‘, ular odammas axir.
Kishnaydi, kishnab yo‘q qilar,
ular odam emas, ular – ayg‘irlar!
Тillarim tishlarni sindirganida,
ko‘zim kipriklarni kuydirganida,
Ayt, barchasin ko‘rib turib, dosh berib, tag‘in
odam deya sanalmoqqa qolurmi haqqim?
Тunlar qurbaqalardek bo‘zlamaslikning
aytgin chorasin.
Men seni sevaman
|
|
beva — faryodni,
|
http://eduportal
|
|
|
baliq — daryoni,
|
|
|
|
tulpor — keng yaylovni sevsa q nch ik
|
|
|
Men seni sevaman
|
|
|
noshud — shuhrat-shonni,
|
|
|
quyosh — sof osmonni sevgani y nglig‘.
|
|
|
Sen — ziqnasan, senga yashash son,
|
|
|
menga rizqin tutdi hatto gado ham,
|
|
|
go‘yoki go‘dakka sut bergan kabi.
|
|
|
O‘, men nomard, Xayy m b ‘lsaydim agar,
|
|
|
O‘, men nokas, Hofiz bo‘lsaydim agar,
|
|
|
O‘, Mahambet bo‘lsaydim agar
|
|
|
|
m rodimga yetardim balki!..
|
|
|
Faqat, barcha she’rlar yozib bitilgan.
|
|
|
Shun
|
ay s vgan
|
ilar tog‘-u dashtda ham,
|
|
|
Shun
|
ay s vgan
|
ilar quvnab, qon yutib,
|
|
|
O‘zgacha s vish ham mumkinmi yoki?..
|
|
|
M n s ni s vaman,
|
|
|
|
O‘zim sevganday!
|
|
|
Savol va topshiriqlar:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1.
|
|
She’rdagi “…ular odam emas, ular – ayg‘irlar!” qatori ma’nosini
|
|
|
anglating.
|
|
|
|
2.
|
|
“Тillarim tishlarni sindirganida, ko‘zim kipriklarni kuydirgani-
|
|
|
da” tarzidagi iqrorda shoirning qanday holati ifoda etilgan?
|
3.
|
|
She’rda shoir sevgisi darajasi aks etgan tasvirlarni sharhlang.
|
4.
|
|
Und shoirning badiiy mahorati aks etgan o‘rinlarni ko‘rsating.
|
5.
|
|
She’rning nomini izohlashga urining.
|
6.
|
|
She’rni yod oling.
|
|
|
|
Do'stlaringiz bilan baham: |