Qorako’l tuman kasb-hunar maktabining 2020- yil " " dagi Pedagogik kengashida muhokama qilindi va ma’qullandi. Bayonnoma № Kafedra mudiri: Sh. Ergashov

6-MAVZU: Yoshlar uchun yaratilgan umummilliy imkoniyatlar. Halollik.

4. 
   Yoshlar jamiyat kelajagi
   
5. 
   Umummilliy imkoniyatlar.Halollik.
   

Antropogenez nazariyalaridan ko'rina- diki, ularda insonning kelib chiqishida aniqlanmagan va tushuntirilmagan jihatlar anchagina. Insondek murakkab mavjudot tadrijini izohlashda, balki bu tabiiy holdir. Shunga ko'ra, bu nazariyalar bir-birini to'ldiradi, deb hisoblash mumkin. Ulardan mantiqan o'zini oqlaganlaridan (masalan, qurolsozlik, mehnat nazariyalaridan) ishchi nazariya sifatida foydalanish tavsiya etiladi. Insonning kelib chiqishida tabiiy jarayonlaming o'rni alohida bo'lsa-da, boshqa jihatlarni ham inkor etib bo'lmaydi.

Antropogenez jarayoni sotsiogenez (lotinchada socialis umumiy- ijtimoiy va genesis - kelib chiqish) jarayoni bilan to'ldirilganda xiyla oqilona tushuntirilishi mumkin.

Insonning sotsiogenezi haqidagi farazlar antropogenezni izoh- laydigan ta'limotlardan anchagina ortiqligi bilan ajralib turadi. Antropogenez tabiatshunoslik, birinchi navbatda, biologiyaviy fanlar bilan izohlansa, sotsiogenez kishilik hayoti turlicha tashkil etilganligini o'rganadigan ijtimoiy-gumanitar bilimlar orqali tushuntiriladi. Bu bilimlar tabiatidagi o'ziga xosliklardan kelib chiqilsa, sotsiogenezning bayoni qanchalik murakkabligi ravshanlashadi. Shunga ko'ra, sotsiogenez nazariyalarida ko'p jihatlardan formal mantiq kuchiga tayanishga to'g'ri keladi.

Oldinroq aytilganidek, antropogenez tarixi bir necha million yil awal boshlangan bo'lib, dastlab primatlar qurollar bilan ishlash faoliyatiga ega boimagan. Bular tayoqlar va toshlardan faqat himoya va hujum vositasi sifatida foydalanganlar.

Inson tadrijining sotsiogenezi (bu jarayon 2 million yildan beri davom etadi) kishilarning sotsiumga mansub zotlar bo'lib shakllanishini anglatadi. Bunday shakllanish kishilarning muayyanvaqtda muayyan hududdagi turli-tuman munosabatlaridan tashkil topgan turmush faoliyatini ifodalashi aniq.

Insonning kelib chiqishi sotsiogenez jihatdan quyidagilarni o'z ichiga oladi:

• 
  birinchidan, qaysi ijtimoiy omillar kishilarning kelib chiqishiga ko'mak beradi?
  
• 
  ikkinchidan, inson qaysi tadrijiy bosqichlarni bosib o'tdi?
  
• 
  uchinchidan, insonning ijtimoiy shakllanish mexanizmi qanday kechdi?
  
• 
  to'rtinchidan, Yer yuzi mintaqalarida kishilar tarqalishining shart-sharoitlari nimalardan iborat va uning mexanizmi qanday bo'lgan?
  

Ayni vaqtda, bu savollar sotsium kelib chiqishining asosiy masalalarini ham o'z ichiga oladi.

Insonning kelib chiqishi va tabiati to'g'risidagi ta'limotlarning ko'pchiligida

Homo sapiens (Mohir odam) bosqichidan boshlab sodda tosh qurollar yarata boshlandi, deb ta'kidlanadi. Garchi yuqorida ko'p o'rinlarda ta'kidlanganidek, antropogenezning ham, sotsiogenezning ham qurol yaratish, undan foydalanish omillari bilan bog'liqligi yagona asos boimasa-da, har holda dastlabki faraz sifatida ancha-muncha masalalarni oydinlashtirishga yordam beradi. Shuning uchun sotsiogenezda qurolsozlik faoliyati nazariyasiga ko'proq tayaniladi.

Mohir odamlarning paleontologik qoldiqlari tasdiqlashicha, ular miyasining tegishli qismlarida qurollar yasash ko'nikmalari qayd etila boshlangan. Lekin insonning bevosita qurol yasash faolligi, anglaganligi, maqsadga yo'naltirilganligi keyinroq yuz bergan.

Shakllanayotgan inson davri pitekantroplardan boshlangan. Ularda nisbatan yuksakroq birdamlik, marhumlarni ko'mish va hokazolar mavjud bo'lgan. O'z navbatida, bular hayvonlar hamjamoalaridan tubdan farq qilgan yangi holatga o'tishni bildirar edi. Bu holat esa ajdodlarimiz turmushini ta'minlovchi ehtiyojlarini o'zaro muvofiqlashtirib qondirishni anglatgan.

... ~ ~ Antropogenezni tushuntiradigan ta'li- Qurolsozlikda insonning . . , . ,.,.., , ,