Qo’qon neftgaz parmalash ishlari

Neft va gaz quduqlarini burg‘ilash usullari


Burg‘ilash jarayonida tog‘ jinslarini yemirish mexanik va boshqa usullarda amalga oshiriladi.
Amalda esa faqat mexanik usullar ko‘p qo‘llaniladi.
Mexanik burg‘ilash zarbali, zarba-arqonli, zarbali-aylanma va aylanma usullarda bajariladi. Lekin neft va gaz quduqlarini qazishda faqat burg‘ilashning aylanma usullaridan foydalaniladi. Shuning uchun zarbali burg‘ilash usul turlari to‘g‘risida qisqacha ma’lumotlar beriladi.
a) Zarbali burg‘ilash – har xil qattiq foydali qazilmalarni qidirishda, gidrogeologik izlanishlarda qo‘llaniladi. Bunda og‘ir zarbalash asbobi arqon yordamida muntazam ravishda uncha katta bo‘lmagan balandlikdan quduq tubiga tashlanadi. Natijada tog‘ jinslari maydalanadi va parchalanadi. Har bir zarbadan keyin arqonning aylanishi hisobiga snaryadning holati ma’lum burchakka buriladi. Yemirilgan tog‘ jinslar jelonka yordamida chiqariladi. Zarbali burg‘ilash sxemasi 1.2-rasmda keltirilgan.



Zarbali burg‘ilash sxemasi:
1 — burg‘i; 2 —zarbalash shtangasi; 3 —arqon qukfi; 4 — arqon;
5 — blok; 6 — burg‘ilash dastgohi


b) Zarba-arqonli burg‘ilash – asosan gidrogeologik izlanishlarda, suvlarni burg‘ilashda keng qo‘llaniladi. Bunda burg‘ilash asboblarini va mustahkamlovchi quvurlar birikmasini quduqga tushirish va ko‘tarish friktsion chig‘ir yordamida amalga oshiriladi. Tog‘ jinslarini yemirish quduq tubiga jins yemiruvchi asboblarining zarbasi ta’sirida sodir bo‘ladi. Zarba arqonli burg‘ilash usuli bilan dastlabki diametri 500-900 mm, ohirgi diametri 150 mm bo‘lgan burg‘ilash quduqlarini 400-500 m chuqurlikgacha kovlash mumkin.
d) Zarbali aylanma burg‘ilash – zarbali aylanma burg‘ilashda quduq tubi tog‘ jinslarining yemirilishi o‘q bo‘ylama kuch ta’sirida har xil turdagi aylanuvchi jins yemiruvchi asboblarga tez-tez ustma-ust kuchli zarba berish natijasida sodir bo‘ladi. Bunda qattiq tog‘ jinslari ancha samarali yemiriladi. Zarbali aylanma burg‘ilashda maxsus quduq tubi mexanizmlari (gidrozarbalagich, pnevmozarbalagich, magnit striktor, quduq tubi tebratkichi) qo‘llaniladi.