Qon tarkibi. Qonning umumiy taxlili. Mavzu: Qon shaklli elementlarini elektron xisoblagich yordamida xisoblash

Leykotsitar formula 
neytrofillar: 
-yosh 0 % 
-tayoqchayadroli 1–6 % (0,040–0,300 x10
9
/l) 
-segmentyadroli 47–72 % (2,0–5,5 x10
9
/l) 
Eozinofillar 0,5–5 % (0,020–0,300 x10
9
/l) 
Bazofillar 0–1 % (0–0,065 x10
9
/l) 
Limfotsitlar 19–37 % (1,200–3,000 x10
9
/l) 
Monotsitlar 3–11 % (0,090–0,600 x10
9
/l) 
Leykotsitar formula deb, qon leykotsitlari aloxida shakllarining foizdagi nisbatiga aytiladi. 
Leykotsitlarniquyidagicha tasniflash mumkin: 

kelib chiqishi bo‘yicha (
mieloid va limfoid
); 

vazifasi bo‘yicha (
fagotsitlar yoki immunotsitlar
); 

morfologiyasi bo‘yicha (
yadrosining tuzilishi va sitoplazmatik kiritmalar borligi
). 
Leykotsitlar morfologiyasi 
Leykotsitlarning ikkita asosiy guruxi farqlanadi: 
granulotsitlar
(donador) va 
agranulotsitlar
(donasiz). 
Granulotsitlarning yadrosi segmentlangan (siyoxrang rangda), donadorlik saqlovchi 
oksifil (pushti) sitoplazma. Xarakteriga ko‘ra protoplazmaning spetsifik donadorligi bo‘yicha 
granulotsitlar quyidagiturlarga bo‘linadi: 

neytrofillar (mielotsitlar, yosh, tayoqcha yadroli va segment yadroli); 

eozinofillar; 

bazofillar. 
Agranulotsitlarning yadrosi bo‘laklarga bo‘linmagan va sitoplazmasi bazofil (xavorang), 
sitoplazmada donadorlik yo‘q. Ularga kiradi: 

limfotsitlar;

monotsitlar. 
Leykotsitar formulani aniqlash 
Leykotsitar formula bo‘yalgan surtmalarda xisoblaniladi. Aniq xisoblash uchun kamida
200 ta leykotsitni xisoblab qo‘rish zarur. 
Surtma tayyorlash texnikasi 

qon surtmasi yog‘sizlantirilgan buyum oynasida tayyorlanadi; 

barmoqning igna sanchmlgan joyi quruq paxta sharigi bilan artiladi va buyum oynasining 
chetidan 1,5–2 sm qon tomchisi suriladi; 

chetlari kesilgan, silliqlangan buyum oynasini qon tomchisidan 45° burchak ostida o‘rnatiladi 
va qon silliqlangan buyum oynasiga bir tekis tarqalishi uchun, tomchiga ozgina ta’sir etiladi; 

so‘ngra, qonni bir tekis taqsimlab, bosmasdan silliqlangan buyum oynasi, buyum oynasi 
bo‘ylab o‘tkaziladi; surtma yupqa va tekis bo‘lishi zarur; 

surtma xavoda quritiladi va 3–5 min metil spirtida yoki 5–10 min May — Gryunvald 
eozinmetil ko‘ki eritmasida fiksaitsiyalanadi; 

keyin surtma Romanovskiy — Gimza usuli bilan 30– 40 min davomida bo‘yaladi, bo‘yoqning 
ortiqchasi oqar suvda yuvib tashlanadi va surtma quritiladi.

---

Romanovskiy — Gimza bo‘yog‘i (zavodda tayyorlangan) quyidagi tarkibga ega: azur II — 3 
g; suvda eruvchan sariv eozin — 0,8 g; glitserin — 250 ml; metil spirti — 250 ml (asosiy 
eritma). 
Ishni boshlashdan oldin undan extempore, 1-2 tomchi asosiy eritma 1 ml distillirlangan suv bilan 
aralashtirilib, ishchi eritma tayyorlanadi. 
Pappengeym bo‘yicha kombinirlangan bo‘yashdan xam foydalanish mumkin: 
fiksatsiyalanmagan surtmaga pipetka yordamida, May — Gryunvaldning tayyor bo‘yoq-
fiksatori qo‘shiladi. 3 minutdan keyin qoplovchi surtma bo‘yoqqa teng miqdorda distillirlangan 
suv qo‘shiladi va bo‘yashni yana 1 min davom ettiriladi. Keyin bo‘yoq yuvib tashlanadi va 
surtma xavoda quritiladi. Quritilgan surtmani Romanovskiy bo‘yog‘ini yangi tayyorlangan suvli 
eritmasi bilan 8–15 min davomida qayta bo‘yaladi. Bu usul suyak ko‘migi punktatlari 
surtmalarini bo‘yash uchun eng yaxshi usul xisoblanadi; 
Sanash tartibi 

Surtmaning to‘rtta chetki soxalariga immersion yog‘ tomiziladi. SHu soxalardan birini ko‘ruv 
maydoniga to‘g‘rilanadi; 

Surtmani mikroskop okulyari ostida xarakatlanish, egri-bugri chiziq bilan amalga oshiriladi. 
Bu leykotsitlarning xar bir turini aniq xisoblash uchun kerak. CHunki surtmada ular notekis
tarqalgan bo‘ladi: eng og‘irlari — bazofillar, eozinofillar va monotsitlar — chetlariga yaqin, 
engilrog‘lari esa — limfotsitlar — markazga yaqin; 

Avval leykotsitlarning aloxida turlarini farqlashni o‘rganish kerak, donador va donasiz 
leykotsitlar yadrosi shakliga, donador leykotsitlar protoplazmasidagi yadrolarning xajmi va 
bo‘yalishiga, eritrotsitlarda yadro yo‘qligiga ishonch xosil qilish kerak; 

Qog‘ozga leykotsitlarning asosiy shakllari bilan ustun chiziladi; xar bir qo‘ruv maydonida 
aniqlangan kajdыy leykotsitni kervkli ustunga nuqta yoki chiziqcha bilan belgilanadi;

Xisoblash uchun o‘n bir klavishli xisoblagichdan foydalanish qulayroq; 

Xisoblash aniqroq bo‘lishi uchun 200 ta leykotsit sanaladi — 50 katakdan yuqori va pastki 
qirralari bo‘ylab, surtmaning boshida va oxirida. 
Qonlagi leykotsit ma’lum turini foiz tarkibini aniqlash uchun, xar bir ustundagi xujayra 
miqdorini 2 ga bo‘lish zarur, chunki 200 ta xujayra xisoblangan.