Qon tarkibi. Qonning umumiy taxlili. Mavzu: Qon shaklli elementlarini elektron xisoblagich yordamida xisoblash

Eritrotsitlarni morfologik o‘zgarishi 
Anizotsitoz 
Mikrotsitlar 
Makrotsitlar 
Megalotsitlar 
Rang ko‘rsatkich 0,85–1,05 
Rang ko‘rsatkich
— gemoglobin miqdori va eritrotsitlar soni o‘rta sidagi nisbat.U eritrotsitni 
gemoglobin bilan to‘yinish darajasini belgilaydi. Rang ko‘rsatkichga qarab, eritrotsitlar 
tarkibidagi gemoglabin normal (normoxrom), pasaygan (gipoxrom), 0,8 dan past, yoki 
ortganligin(giperxrom), 1,1 dan yuqori aniqlash mumkin.
 
Gematokrit (haematokritos) 
erkaklar — 40–48 %, 
ayollar — 36–42 % 
Eritrotsitlarning umumiy xajmi (gematokrit ko‘rsatkich), plazma va qon shaklli elementlari
o‘rtasidagi foizdagi nisbati xaqida ma’lumot beradi. Bu qon kasalliklari va boshqa kasalliklarda 
katta ahamiyatga ega. 
Gematokritni sifatiy aniqlash 
Gematokrit ko‘rsatkichni aniqlash, to‘g‘ri usulda amalga oshiriladi. Eritrotsitlarning 
umumiy xajmi antikoagulyantlar bilan aralashtirilgan qonda tekshiriladi ( geparin yoki natriya 

---

sitrat eritmasi). Aniqlash sentrifugali bo‘laklangan probirkada yoki Panchenkov kapillyarida 
o‘tkaziladi. 
Ishonchli gematokrit ma’lumotlar olish uchun, standart sharoit sifatida 3000 ob/min 30 
min davomida sentrifugalash qo‘llaniladi. Ushbu sharoitga amal qiliganda eritrotsitlar orasida 
suyuqlik qolmaydi, suyuqlik ustidan chiqib xam turmaydi.Gematokrit aniqlashni eng qulay va 
aniq usuli gematologik apparatlar yordamida tekshirish xisoblanadi. 
Gematokritning miqdoriy tarkibi 
norma: YAngi tug‘ilgan chaqaloqda — 44–62 %; 
uch oylikda — 32–44 %; 
1 yoshda — 36–44 %; 
10 yoshda — 37–44 %; 
erkaklarda — 40–48 %; 
ayollarda — 36–42 %. 
Gematokrit ko‘rsatkich ortadi:

birlamchi va ikkilamchi eritrotsitozlarda ;

degidratatsiyalarda (profuz ich ketishi, qusish bilan kechuvchi, oshqozon-ichak kasalliklarida; 
ko‘p terlash; diabetda); 

aylanuvchi plazma umumiy xajmining kamayishida (peritonit, kuyishlar). 
Gematokrit ko‘rsatkich kamayadi:

anemiyalar. Anemiyalarda gematokrit ko‘rsatkich kamayishi, eritrotsitlar miqdorining 
kamayishi bilan paralel kechadi;

aylanuvchi plazma umumiy xajmining ortishida ( yurak-qon tomir va buyrak etishmovchiligi, 
xomiladorlikning oxirgi oylarida, giperproteinemiyalarda); 

surunkali yallig‘lanish jarayonlari, travmalar, och qolish, surunkali giperazotemiyada, 
onkologik kasalliklarda; 

gemodilyusiyada (vena ichiga suyuqlik yuborilganda, ayniqsa buyraklarning funksional 
qobiliyati pasayganda).