Qiziriq pedagogika kolleji

Ishni bajarish tartibi:

1. 
   Rezina lenta shtativ qisqichiga mahkamlanadi.
   
2. 
   Rezina lentaning ikkinchiuchiga ilgak o'rnatiladi.
   
3. 
   Rezina lentaning uzunligi chizg'ich yordamida o'lchanadi (lo).
   
4. 
   Rezina lentaning diametri shtangensirkul yordamida o'lchanadi (d).
   
5. 
   Massasi aniq bo'lgan yuklardan biri rezina lenta uchidagi ilgakka osiladi.
   

6.Yuk osilgandan so'ng rezina lenta uzunligi chizg'ich yordamida o'lchanadi ( ).
7. (1) ifodaga ko'ra rezina lentaning mutloq uzayishi hisoblanadi.

8. 
   Yuklar soni oshirib tajriba takrorlanadi.
   
9. 
   (2) ifodaga ko'ra rezina lentaning nisbiy uzayishi hisoblanadi.
   
10. 
    S= ifodaga asosan rezina lenta ko'ndalang kesim yuzasi aniqlanadi.
    
11. 
    (4) ifoda orqali rezina lentada yuzaga kelgan mexanik kuchlanish hisoblanadi.
    
12. 
    (6) ifodaga ko'ra Yung moduli hisoblanadi.
    

13. Tajribadan olingan natijalar asosida quyidagi jadval to`ldiriladi.

№					d	S		E
Yuklar soni 1 ta
Yuklar soni 1 ta
Yuklar soni 1 ta

Yechilishi:

Nazorat uchun savollar:

1. 
   Deformatsiya hodisasi deb nimaga aytiladi va uning qanday turlarini bilasiz?
   
2. 
   Guk qonunini ta'riflang.
   
3. 
   Absalyut va nisbiy uzayish deb nimaga aytiladi?
   
4. 
   Yung modulining fizik ma'nosini ayting va u qanday birliklarda o'lchanadi?
   

Mavzu: Elektr maydon
6-ta6oratoriya ish: Kondensatorni zaryadsizlanishmi tekshirish va uning etektr sig'imini o`lchash.
Maqsad: Kondensatoring zaryadsizlanishini tekshirish va uning elektr sig'imini aniqlashni o'rganish
Asbob va jihozlar:10-30V ga mo'ljallangan 200mKf sig'imli elektrolitik kondensator, mikroampermetr, 6V li magnitoelektrik sistemadagi voltmetr, tok manbai, qarshiligi 50-100 kOm bo'lgan rezistor, sekundomer, kalit va ulash simlari
Ishning nazariy asosi
Kondensatorni zaryadsizlantirish jarayoni orqali uning elektr sig'imini aniqlash mumkin. Buning uchun kondensator awalo tok manbaidan zaryadlanadi, so'ngra milliampermetr orqali zaryadsiz-lantiriladi. Kondensatorning elektr sig'imini aniqlashning bu usuli kondensator zaryadsizlanganda bergan tokni o'lchashga asoslangan. Agar kondensatorni bitta o'zgarmas tok manbaining o'zi bilan zaryadlab, keyin uni milliampermetr orqali zaryadsizlantirilsa, har safar milliamperetr ko'rsatkichi bir xil qiymatni ko'rsatadi. Bundan sig'imi ma'lum bo'lgan kondensatorlarga ega bo'lib, tajriba yo'li bilan milliamermetr ko'rsatkichi kondensatorlar sig'imiga to'g'ri proporsional ekanligiga ishonch hosil qilish mumkin. Demak, ma'lum proporsiya tuzib, noma'lum sig'imli kondensatorning elektr sig'imini aniqlash mumkin. Buning uchun quyidagicha proporsiya tuzib olinadi:
  (1)
bu yerda C₁ - sig/imi ma'lum bo'lgan kondensatorning elektr sig'imi, l₁ uning zaryadsizlanish vaqtidagi milliampermetrning ko'rsatkichi; C_x - noma'lum sig'imli kondensatorning elektr sig'imi, l_x uning zaryadsizlanish vaqtidagi milliampermetrning ko'rsatkichi.

Proporsiya xossasiga ko'ra

C1  = Cxh bundan C_x = C_x- (2) Noma'lum sig'imli kondensator sifatida to'plamdagi kondensatorlardan birortasini, masalan, sig'imi lmF bo'lgan kondensatorni olish mumkin. Bunda tajribadan oldin sig'imi yozilgan joy qog'oz bo'lakchasi bilan yelimlab qo'yiladi.